Diệu Kim
Tôi
thường
mua thức ăn ở một ngôi chợ quận. Chợ có nhà
lồng, nhưng lại có những
con đường bao
quanh rất rộng, và chính nơi đó trở thành một khu chợ "chồm hổm" khác, đông đúc không thể tả. Nhiều buổi sáng, tôi phải
len xe
honda
qua những gánh rau cải, gánh tàu hủ,
mì căn, rồi những thau cá, thau
tép nhảy soi sói, những
mẹt thịt heo lỏng chỏng, bên cạnh những thúng cam sành xanh óng ả, những cần xé mận đỏ
hồng hồng... Mệt, vì chật, vì nắng. Nhưng được cái là, chỉ
cần vói tay lựa,
xong trả tiền, rồi thảy bó rau
vô rổ xe, chạy vù về nhà,
khỏi cần gởi xe vô
bãi mất công. Đa số
người đi chợ bây giờ
là công
chức,
ít thời gian, phải tranh thủ kiểu như vậy, nên chả trách cái chợ "chồm hổm" cứ tồn tại mãi...
Nhưng
nó luôn
tồn
tại trong sự phập phồng, và trong đắng cay, nước mắt.
Bởi nhà nước đã quy định
dọn dẹp lòng lề đường,
tạo bộ mặt văn minh cho thành phố,
nên không thể chấp nhận những kiểu chợ như thế. Tôi thường xuyên trông thấy cảnh truy bắt, rượt đuổi giữa những anh trật tự đô thị và những bà, những chị buôn gánh bán bưng.
Đang đi, nghe "hoét" một cái, chưa kịp hiểu chuyện gì thì đã thấy
mọi người xô nhau chạy
tán loạn. Từ đằng xa, hai anh
trong bộ sắc phục xanh lơ phóng
xe honda
tới, nhảy xuống giằng lấy rổ rau của một
chị nét mặt khắc khổ. Chị cố giằng lại như một phản xạ, nhưng rồi phải buông tay
vì biết nếu càng phản ứng thì càng có
nguy cơ bị mời về "đồn".
Chị đứng nhìn theo
rổ rau mà nước mắt chảy dài. Một chị khác lật đật đẩy chiếc xe ba gác nhỏ chở
chuối dạt ra xa, nhưng
không kịp nữa rồi, anh trật tự đã nắm gọn cái cân của
chị quẳng lên chiếc xe ô tô thùng
của mấy anh vừa trờ
tới. Cái cân kêu đánh
xoảng, chắc là gãy chớ
không mong gì còn nguyên.
Nét mặt chị đau đớn, nhưng lập tức đanh lại và buông
một câu chửi thề trong họng.
Thương nhất
là một bà cụ hơn
60 tuổi, xăn quần gánh cái gánh cam
nặng
trĩu chạy lạch bạch vô hiên của
một tiệm bán tạp hóa,
vài trái cam lăn long lóc xuống mặt đường, no tròn, lắc lĩu. Vô tới hiên
nhà, mồ hôi ướt đẫm lưng áo bà ba
và đôi mắt bà như
còn thảng thốt... Ngoài kia, chiếc
xe của mấy anh trật
tự đã đầy ắp những bó rau, những con cá, những chiếc thau nhựa cũ mèm... Và tôi không thể nào quên
được những
gương mặt hầm hừ, đanh lại, cứ như mấy anh đang
rượt đuổi
một thứ tội phạm gì ghê gớm
lắm.
Tôi hay đứng lặng người dõi theo
cảnh ấy và tự hỏi:
Ai đúng? Ai sai? Hình như ai cũng đúng, và ai cũng
sai. Mấy anh trật
tự đúng, vì phải làm
tròn bổn phận nhà nước giao. Nhà nước đúng, vì phải tạo
bộ mặt văn minh cho thành phố. Còn những bà con nghèo
khổ
kia cũng
đúng, vì họ không còn cách nào
để sinh sống, nuôi con, mới phải lăn lưng ra lòng lề
đường với
số vốn vài chục ngàn chỉ đủ mua một rổ rau. Có khi
số vốn ấy là tiền
vay nóng mà tôi chứng
kiến rất nhiều trong cái xóm lao động của mình. Cứ vay 100.000 đồng, mỗi ngày góp 4.000 đồng, coi như cuối
tháng trả thành 120.000 đồng.
Rồi lại vay tiếp.
Như vậy, làm sao họ có
thể đăng ký một cái
sạp trong nhà lồng chợ với số vốn có khi là
cả chục cây vàng? Họ đành dạt ra lòng lề
đường. Và
trong số tiền lãi nhỏ nhoi hằng ngày, chỉ cần bị tịch thu một
món gì đó
là coi
như
bứt vốn. Nước mắt chảy xuống những phận nghèo...
Thương họ, rồi thương cho mấy anh
trật tự, cũng lãnh đồng lương còm cõi, mà
nếu không dẹp được cái chợ chồm
hổm ấy thì chắc chắn sẽ bị cho nghỉ
việc, con cái ở
nhà lại nheo nhóc mà
thôi. Cứ vậy, niềm
vui của người này là nỗi khổ
của người khác. Biết làm sao!
Dẫu vậy, vẫn mong những gương mặt đi truy bắt kia đừng
có đằng đằng sát khí. Bởi nếu chị
ta không bán rau thế
này thì
biết
đâu chị ta đã trở
thành một kẻ cắp, gây tội ác
nào đó. Hãy cho nhau
một ánh nhìn thông cảm,
bởi phận tôi, phận chị đều mỏng manh như nhau!
Rốt cuộc, cái chợ chồm hổm cứ còn mãi sau
bao nhiêu năm. Vẫn bán tràn ra
lề đường,
vẫn truy bắt, rượt đuổi, vẫn khóc lóc, năn nỉ, vẫn chửi thề, cay đắng...
Và biết bao phận người đang bị dạt ra "lề đời" như thế, trong khi nhiều cao ốc đang
mọc lên chọc thủng trời xanh, những casino, vũ trường sặc sụa rượu, bia, gái đẹp...
Lề đời, có khi cả
đời ta chưa một lần bước qua, thấu hiểu!
Giấc mơ "Thành phố xanh"