Chỉ khi nào ta ứng dụng được bốn khoa mục chủ yếu đầu tiên là Ba loại tịnh nghiệp, Sáu nguyên tắc hòa kính, Ba môn học vô lậu, Lục độ ba-la-mật thì mới được gọi là đệ tử Phật và là người đang thực hành hạnh Bồ-tát. Trên nền tảng Lục độ ba-la-mật chúng ta mới có thể tiến lên một bậc nữa trong tiến trình tu tập Phật pháp, đó Mười hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền. Những lời nguyện nầy Đức Phật dạy chúng ta trong Kinh Hoa Nghiêm. Đây là giai đoạn tu tập cuối cùng để đưa đến Phật quả. Khi chưa thực hành trọn vẹn bốn khoa mục chủ yếu đầu tiên thì chưa thể tiến lên tu tập Lục độ ba-la-mật và Mười hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền. Đặc điểm của Mười hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền là tâm từ bi rộng lớn vô lượng vô biên. Mọi chúng sinh đều được thành tựu viên mãn trong lời nguyện nầy.

 Thứ nhất: Lễ kính chư Phật

Chư Phật là ai? Chúng ta đọc trong Kinh Hoa Nghiêm có câu, ‘Tình dữ vô tình, đồng viên chủng trí.’ Thế nên tất cả chúng sinh đều có tính giác. ‘Tình’ là hết thảy chúng sinh hữu tình, gồm cả các loại động vật. ‘Vô tình’ là các loài thực vật, khóang sản, tất cả đều là những vị Phật-sẽ-thành. Cho nên tôn kính chư Phật là cung kính tất cả chúng sinh, đó chính là tâm nguyện của Bồ-tát Phổ Hiền. Tâm nguyện của ngài khác hẳn với các vị Bồ-tát kia.

Quý vị Phật tử ai cũng đều tôn kính chư Phật, nhưng sự tôn kính nầy có lẽ chưa được chí thành tột cùng. Sao vậy? Như khi quý vị đang nghe giảng kinh, nhưng chợt nhớ ra có cuộc hẹn hay có người gọi điện thoại. Lúc đó sẽ như thế nào? Ta sẽ rời khỏi giảng đường ngay để giải quyết công việc hoặc nghe điện thoại. Thế nên chúng ta chưa thật sự tôn kính. Nếu chúng ta chân chính chí thành cung kính chư Phật thì nghe giảng kinh thuyết pháp là việc quan trọng nhất trong đời. Nhưng thực tế thì khi chúng ta đang nghe giảng kinh mà có người bảo rằng có một áp-phe trị giá chừng triệu bạc thì tức khắc chúng ta rời khỏi hội trường. Lòng tôn kính chư Phật như vậy chưa được chân thành.

Tâm cung kính của Bồ-tát Phổ Hiền rất chí thành và viên mãn, dù đối với chư Phật cũng như đối với chúng sinh hữu tình và vô tình. Sao vậy? Vì ngài hiểu rằng mọi chúng sinh đều có Phật tánh. Nên xem thường chúng sinh là xem thường chư Phật. Thế nên ta phải kính trọng tất cả chúng sinh.

Thế chúng ta đối xử như thế nào với những vật vô tình như bàn ghế? Nó cũng đáng được tôn trọng như chúng sinh, vì dù sao thì nó cũng là kết quả do lực kết hợp từ nhiều nhân duyên. Điều gì là chính đáng để thể hiện sự tôn kính chư Phật? Lễ bái một ngày ba lần chăng? Không, đó là cách của người Phật tử ngờ ngệch. Vì để thể hiện sự kính trọng với vật thể ta giữ gìn chúng gọn gàng, ngăn nắp và sạch sẽ. Chẳng hạn như kinh sách đặt ngay ngắn trên tủ kệ. Khi làm việc gì, ta làm với lòng chí thành và đầy trách nhiệm. Cố gắng đem hết sức mình ra để làm. Đối xử với mọi người, với công việc cũng như đồ vật đều bình đẳng như nhau. Đây là công hạnh của Bồ-tát Phổ Hiền. Điều nầy là phần mở rộng và hoàn chỉnh của Lục độ ba-la-mật, do vậy nên đây là phương pháp hữu hiệu nhất cho việc tu hành.

 Thứ hai: Xưng tán Như Lai

Hạnh nguyện thứ nhì là Xưng tán Như Lai. Nguyện thứ nhất là Lễ kính chư Phật, tại sao không ghép cả hai lại thành Lễ kính và xưng tán Như Lai? Có ý nghĩa rất sâu xa về hai lời nguyện nầy. Lễ kính chư Phật là nói về phương diện hình tướng. Tất cả đều phải có tâm cung kính. Gặp người thiện cũng cung kính, gặp người bất thiện cũng cung kính, gặp kẻ chánh tà đều cung kính. Xưng tán Như Lai là nói trên phương diện tánh. Có phần sai khác. Chúng ta xưng tán cái thiện chứ không xưng tán cái ác. Đối với kẻ bất thiện chúng ta cung kính họ chứ không xưng tán. Điểm khác biệt là ở đây. Khi Thiện Tài đồng tử đi tham học 53 vị thiện tri thức, gặp vị nào Thiện Tài cũng đều lễ kính và tán thán, duy gặp ba người Thiện Tài đồng tử chỉ lễ kính chứ không tán thán. Người thứ nhất là Thắng Nhiệt Bà-la-môn[1], ông nầy là ngoại đạo, đại biểu cho sự ngu si. Người thứ hai là Cam Lồ Hỏa vương,[2] đại biểu cho sân hận, tập khí nóng nảy rất lớn, ông ta trừng phạt những người chỉ xúc phạm ông chút ít bằng cách dìm họ vào trong chảo dầu sôi hoặc ném họ trên núi đao nhọn. Người thứ ba là Phiệt-tô-mật-đa,[3] là một dâm nữ. Ba người nầy đại biểu cho tham, sân, si. Thiện Tài đồng tử chỉ cung kính họ chứ không tán thán. Thế nên chúng ta thấy tánh đức là tiêu chuẩn để tán thán. Phải là thiện pháp hoặc chánh pháp thì chúng ta mới tán thán. Nhưng chúng ta vẫn tôn trọng tất cả chúng sinh, vì tâm cung kính là  phản ánh của tâm thanh tịnh và tâm bình đẳng. Chúng ta cũng tôn trọng các tôn giáo tín ngưỡng khác, nếu thực sự đó là chính pháp, chánh giáo thì chúng ta sẽ tán thán. Chúng ta không bao giờ tán thán những tôn giáo khuyến khích con người làm điều sai trái.

Chúng ta thấy có sự khác biệt lớn giữa hạnh nguyện thứ nhất và thứ hai mặc dù đều phát xuất từ tâm thanh tịnh và viên mãn.

 Thứ ba: Cúng dường rộng khắp

Điểm đặc sắc của Mười hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền là tâm từ bi rộng lớn vô lượng vô biên. Trong giáo lý Đại thừa, đây là khởi dụng của tánh đức viên mãn. Hàng Bồ-tát đã minh tâm kiến tánh nhưng dụng của tánh đức chỉ đạt từng phần, chưa được hoàn toàn viên mãn. Duy chỉ có tánh đức khởi dụng của Bồ-tát Phổ Hiền mới hoàn toàn viên mãn. Mọi lời nguyện của ngài đều nhắm đến chúng sinh trong pháp giới. Ở đây có sự khác nhau giữa Bồ-tát Phổ Hiền và Bồ-tát thực hành Lục độ Ba-la-mật. Một bên là khi cúng dường một Đức Phật là cúng dường hết thảy chư Phật, không chỉ cúng dường chư Phật mà cúng dường tất cả chúng sinh hữu tình và vô tình. Do vậy, một là tất cả, tất cả là một. Với tâm lượng quảng đại nầy, chúng ta sẽ đạt được tâm không phân biệt và thật sự thành tựu viên mãn. 

Phổ Hiền Bồ-tát dạy rằng trong các sự cúng dường, cúng dường pháp là lớn nhất. Tuy nhiên, chỉ đối với giáo lý của chư Phật dạy cho chúng sinh phá trừ mê chấp, khai mở trí giác ngộ, khôi phục tự tánh viên mãn, mới là pháp tối thượng trong tất cả các pháp cúng dường. Như Phật giáo là nền giáo dục, chúng ta phải kính trọng các bậc thầy và tôn kính lời dạy bảo của các ngài. Với phương pháp nầy, chúng ta mới đạt được giác ngộ viên mãn.

Trong giáo lý của Đức Phật Thích-ca Mâu-ni, bộ kinh nào quan trọng nhất? Các bậc cao tăng từ đời Tùy, Đường của Trung Hoa, Nhật Bản, Hàn Quốc đều công nhận trong suốt 49 năm thuyết pháp, bộ Kinh Hoa Nghiêm là quan trọng nhất. Giáo lý trong Kinh Hoa Nghiêm là rốt ráo viên mãn. Các bậc cổ đức đối chiếu giữa hai bộ Kinh Vô lượng thọ và Kinh Hoa Nghiêm rồi kết luận rằng Kinh Vô lượng thọ quan trọng hơn Kinh Hoa Nghiêm, Quý vị giải thích rằng Kinh Hoa Nghiêm và Kinh Pháp Hoa là hai bộ kinh lớn, Phật pháp Trung Hoa gọi hai bộ kinh này là ‘Nhất thừa viên giáo’. Nhưng tác dụng của hai bộ kinh nầy đều quy hướng vào Kinh Vô lượng thọ. Nên Kinh Vô lượng thọ là bộ kinh quan trọng nhất.

Khi đọc đến điều này, tôi rất tán đồng vì khế hợp với sự thể nghiệm sâu sắc của chính mình. Chính Kinh Hoa Nghiêm đã dẫn tôi đến Tịnh độ tông. Tôi đã giảng Kinh Hoa Nghiêm suốt 17 năm, sau đó tôi chỉ giảng phẩm Bồ-tát Phổ Hiền hạnh nguyện trong Kinh Hoa Nghiêm thôi. Trong suốt 17 năm ấy, tôi hiểu sâu sắc ý nghĩa Mười hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền trong việc dẫn dắt chúng sinh đến với pháp môn Tịnh độ. Cõi Tịnh độ nầy chính là thắng cảnh của Kinh Vô lượng thọ. Từ sự thể nghiệm của mình, tôi nhận ra rằng Kinh Vô lượng thọ chính là tinh hoa và quy hướng của Kinh Hoa Nghiêm. Từ đây, tôi tin lời cổ đức hoàn toàn chân thật.

Thế là chúng ta đã biết được điều gì quan trọng nhất trong giáo lý của Đức Phật trong suốt 49 năm thuyết pháp của Ngài. Tuy nhiên, chỉ sau khi Lão cư sĩ Hạ Liên Cư đem 5 bản dịch của Kinh Vô lượng thọ biên tập lại thành một bản hoàn chỉnh, chúng ta mới thấy được lợi ích thù thắng viên mãn. Công việc biên tập một tác phẩm kinh điển đồ sộ như vậy cho biết Lão cư sĩ Hạ Liên Cư không phải là một người bình thường, mà là một vị Đại Bồ-tát thị hiện. Vị Đại Bồ-tát nầy vì thương chúng sinh trong thế gian nầy nên đã khai mở ra phương tiện ấy cho mọi người tu tập để được giác ngộ thành Phật. Thế nên Lão cư sĩ Hạ Liên Cư đã thị hiện nơi cõi nầy để biên tập kinh trên và truyền bá pháp môn Tịnh độ trong thời mạt pháp.

Khi tôi đến thăm Bắc Kinh, một học trò của Lão cư sĩ Hạ Liên Cư đưa cho tôi xem tấm hình của ông. Khi về Đài Loan, tôi phóng lớn tấm hình ấy, mặc dù không được rõ lắm vì đây là bản chụp lại, nhưng thấy có điều kỳ diệu xảy ra. Trong ảnh, có hình Đức Phật hiện ra phía sau đầu Lão cư sĩ Hạ Liên Cư. Hào quang tỏa sáng từ tượng Phật cho đến đôi hài dưới chân Lão cư sĩ. Dù tấm hình đã sao chụp lại nhiều lần, nhưng vẫn thấy rõ ràng hình ảnh Đức Phật đang ngồi kiết già phía sau đầu Lão cư sĩ Hạ Liên Cư. Tôi đặt tấm hình ở vị trí rất trang trọng để biểu lộ lòng tri ân vị Đại Bồ-tát đã ban tặng cho chúng ta món quà và hướng dẫn chúng ta tu tập cùng truyền bá pháp môn Tịnh độ tông.

Đại sư Đạo Xước nói: “Các Đức Phật Như Lai sở dĩ hiện ra trong đời nầy, là chỉ để nói về bản nguyện rộng lớn như biển của Đức Phật A-di-đà.”[4] Nay chúng ta đã biết Kinh Vô lượng thọ là bộ kinh quan trọng nhất giúp cho chúng sinh tu hành thành Phật. Kinh nầy gồm có 48 phẩm. Phẩm nào là trọng yếu nhất? Trong tất cả các phẩm, phẩm thứ sáu là trọng yếu nhất. Nội dung phẩm nầy nói đến 48 lời nguyện của Đức Phật A-di-đà. Khi đọc kinh nầy, chúng ta mới thấy rõ Đức Phật Thích-ca Mâu-ni giới thiệu về cảnh giới Tây phương Cực lạc đều tương ưng với 48 lời nguyện của Đức Phật A-di-đà.

Trong 48 lời nguyện ấy, lời nguyện nào là quan trọng hơn cả? Các bậc cổ đức Trung Hoa đều đồng ý rằng lời nguyện thứ 18 là quan trọng hơn cả. Lời nguyện nầy nói rằng nếu có chúng sinh chỉ cần niệm danh hiệu Đức Phật A-di-đà 10 lần thì chắc chắn sẽ được vãng sinh Tịnh độ. Trong những năm học Phật đầu tiên, tôi vẫn còn nghi vấn, giả như có người tạo nghiệp rất nặng, liền đọa vào địa ngục A-tì, khi ấy Đức Phật có năng lực để giúp cho người ấy thành Phật được ngay không? Nếu Đức Phật không làm được điều nầy, năng lực thần thông và trí huệ của ngài chỉ là lời ca tụng suông thôi, chứ không phải là sự thực; ngược lại, nếu năng lực thần thông và trí huệ của chư Phật có thể giúp cho người người tạo nghiệp rất nặng bị đọa vào địa ngục A-tì ấy thành Phật thì năng lực thần thông và trí huệ của chư Phật thực sự viên mãn. Nghi vấn nầy mãi cho đến khi tôi đọc được 48 lời nguyện của Đức Phật A-di-đà mới thấy rõ ràng. Từ đó tôi tin năng lực đức tướng trí huệ của chư Phật là tột cùng viên mãn.

Chư Phật thực sự có năng lực giúp người tạo nghiệp cực ác tu hành thành Phật. Vấn đề là do người ấy có tin nhận hay không? Nếu không thì lỗi lầm nằm ở phía người ấy chứ không phải do chư Phật. Thế nên sau khi đọc Kinh Vô lượng thọ rồi, tôi tin là bất kỳ ai thành tín hành trì pháp môn niệm Phật đều sẽ thành tựu.

Đệ tử Pháp sư Đế Nhàn thành tựu khi tu pháp môn niệm Phật trong ba năm là tấm gương sáng. Người đệ tử biết trước rằng mình sẽ vãng sinh Tịnh độ, nên bảo người mang cơm rằng từ ngày mai đừng mang cơm đến nữa. Ông thị tịch trong tư thế đứng suốt ba ngày để đợi sư phụ mình đến xác quyết thành tựu cuối cùng của mình. Ông ta đã đạt thượng phẩm thượng sanh vào cõi Tây phương Cực lạc, là phẩm cao nhất. Sự thành tựu của ông là bằng chứng cho lời nguyện thứ 18 của Đức Phật A-di-đà, xác quyết cho chúng ta rõ chỉ cần niệm danh hiệu Đức Phật A-di-đà 10 lần thì chắc chắn sẽ được vãng sinh Tịnh độ.

Người nào tin sâu vào pháp môn nầy chắc chắn phải có thiện căn, phước đức nhiều đời. Kinh Vô lượng thọ nói rằng vị tăng nào vãng sinh chỉ  một thời gian ngắn sau khi thị tịch, là vị ấy đã từng cúng dường vô lượng vô biên chư Phật trong đời quá khứ. Nhờ quả báo đó, nay mới tin nhận mà tu hành. Nếu không có thiện căn, phước đức nhiều đời nầy, khó mà tin nhận và hành trì cho dù thầy mình có dạy bảo.

Danh hiệu A-di-đà Phật có vô lượng nghĩa, đó là danh hiệu của hư không pháp giới. Nếu chúng ta muốn hiểu ý nghĩa danh hiệu nầy thì hãy đọc trong phần giải thích trong Kinh Vô lượng thọ. Nếu chúng ta muốn hiểu ý nghĩa Kinh Vô lượng thọ thì hãy đọc Kinh Hoa Nghiêm vì kinh nầy là chú giải chi tiết về Kinh Vô lượng thọ.  Nếu chúng ta muốn hiểu ý nghĩa Kinh Hoa Nghiêm thì hãy đọc toàn bộ Đại tạng kinh vì tạng nầy là chú giải chi tiết về Kinh Hoa Nghiêm. Dùng phương pháp nầy để thâm nhập lý kinh, chúng ta sẽ thấy rằng công đức của danh hiệu Đức Phật A-di-đà thực là bất khả tư nghì.

Danh hiệu này cũng chứa trọn cả chư Phật và tất cả các pháp trong hư không pháp giới. Do vậy, niệm một danh hiệu Phật là niệm tất cả. Vào thời Hoàng đế Càn Long nhà Thanh, Từ Vân Quán Đảnh Pháp sư[5] có soạn bộ Quán Vô lượng thọ Kinh trực chỉ, dạy rằng muốn cầu thoát khỏi tai ương hoạn nạn, chúng ta có thể tụng kinh, trì chú, hoặc dùng các pháp sám hối. Tuy nhiên, nếu có người tội chướng sâu nặng thì chỉ có cách niệm ‘Nam mô A-di-đà Phật.’ Do đó , chúng ta biết rằng đây là phương pháp hay nhất để thực hành khi gặp tai họa. Nên người bị bệnh thường hay tụng Kinh Dược Sư và người gặp tai nạn thường tụng Phẩm Phổ Môn, nhưng họ không biết rằng công đức của niệm danh hiệu Phật đã làm cho pháp môn nầy thành ưu việt nhất.

Thế tại sao Đức Phật Thích-ca Mâu-ni không nói ngay cho chúng ta biết? Tại sao Đức Phật lại dạy cho ta quá nhiều bộ kinh và nhiều pháp môn? Vì có nhiều người không tin pháp môn niệm Phật. Nên cuối cùng Đức Phật mới dạy pháp môn nầy. Điều nầy cũng giống như khi vào Viện Bảo tàng Đài Loan, nhiều người cho rằng bộ sưu tập ngọc quý đời Thanh là đẹp nhất, họ không để ý đến các vật quý đồ đồng từ đời nhà Thương, nhà Chu, là bộ sưu tập quý giá nhất trong Viện Bảo tàng. Tương tự như vậy, nhiều người không tin công đức chân thực của pháp môn niệm Phật, thế nên Đức Phật mới nói vô số kinh để đưa chúng sinh về với Tịnh độ.

Đại sư Thiện Đạo nói rằng Đức Phật thị hiện thế giới nầy chỉ với một nhân duyên duy nhất là dạy cho chúng ta bổn nguyện của Đức Phật A-di-đà. Ngày nay chúng ta có được niềm tin chắc thật, tu tập và hoằng truyền pháp môn niệm Phật. Thực vậy, đó là nhờ sự hộ trì của Tam bảo. Cũng vậy, nhân duyên cho chúng sinh đời nay thành tựu tu tập rất là nhiều, Trong suốt sáu năm qua, hằng triệu ấn bản Kinh Vô lượng thọ đã được ấn tống và truyền đi khắp thế giới. Tôi cũng đi khắp nơi để giới thiệu, và giảng giải kinh nầy. Nhiều người đã hoan hỷ tin nhận và thực hành theo. Thấy quý vị nhiệt thành đến đây để cùng hành trì pháp môn niệm Phật, tôi rất vui lòng và thấy nỗ lực của mình đã có chút kết quả. Do vậy, nếu chúng ta tu tập và truyền bá rộng rãi pháp môn nầy thì tôi có thể nói chắc rằng chúng ta đã thành tựu phần nào lời nguyện ‘Cúng dường rộng khắp.’

Phương tiện mà chư Phật và Bồ-tát dùng để độ chúng sinh là vô lượng vô biên. Đó là thể hiện lòng từ bi rộng lớn dẫn dắt chúng sinh về cõi Tịnh độ. Chẳng hạn, Bồ-tát Phổ Hiền là thủy tổ của Mật tông Phật giáo. Bồ-tát Long Thụ mở được tháp sắt, gặp Kim Cang tát-đỏa Thượng sư. Kim Cang tát-đỏa đem mật pháp truyền cho Bồ-tát Long Thụ,[6] Long Thụ mới truyền bá trong cõi nhân gian. Kim Cang tát-đỏa còn được gọi là Kim Cang thủ Bồ-tát, đó chính là hóa thân của Bồ-tát Phổ Hiền. Và Bồ-tát Chuẩn-đề, là một biểu tượng lớn trong Mật giáo, chính là hóa thân của Bồ-tát Quán Thế Âm. Cả hai vị Bồ-tát nầy đều khuyến khích chúng ta phát nguyện vãng sinh về Tây phương Cực lạc. Với tâm phàm phu, chúng ta phân biệt có Hiển giáo, Mật giáo; nhưng chư Phật và Bồ-tát với tâm hoàn toàn bình đẳng, tự tại, viên mãn thì hoàn toàn  không có phân biệt tông phái và pháp môn. Tất cả tám vạn bốn ngàn pháp môn đều quy về một mục đích. Nhận thức được điểm nầy, tự nhiên chúng ta sẽ tôn trọng tất cả pháp môn. 

 Thứ tư: Sám hối nghiệp chướng.

Mọi người ai cũng có nghiệp chướng. Do khởi tâm động niệm nên tạo ra nghiệp, nghiệp đó lại tạo nên những chướng ngại. Chướng ngại cái gì? Che mờ bản tánh của chúng ta. Chân tâm bản tánh của chúng ta vốn có vô lượng trí huệ, vô tận năng lực công đức. Nhưng hiện nay trí huệ, năng lực công đức, năng lực thần thông ấy đều không khởi được tác dụng. Do nguyên nhân nào? Vì nó bị che mờ (chướng ngại). Chướng ngại có hai loại, phiền não chướng và sở tri chướng. Đức Phật dạy trong Kinh Hoa Nghiêm, ‘Mọi chúng sinh đều có đức tướng trí tuệ Như Lai, chỉ do vọng tưởng, chấp trước nên không được chứng đắc.’[7] Như vị lương y, Đức Phật chỉ cho chúng ta nguồn gốc căn bệnh. Chấp trước là nguồn gốc phiền não chướng và vọng tưởng là nguồn gốc của sở tri chướng. Trong tất cả mọi pháp môn, mục tiêu của sự tu học là chuyển hóa toàn bộ vọng tưởng và chấp trước nầy. Khi đã được như vậy, là khôi phục được Phật tánh trong chính mình. Tất cả các pháp môn Đức Phật dạy đều là sám hối nghiệp chướng. Nên sám hối nghiệp chướng là then chốt trong việc tu tập của chúng ta.

Tự nhiên, rất khó để trừ sạch các nghiệp chướng nầy. Trong tất cả các pháp môn, pháp môn niệm Phật vãng sanh Tịnh độ là thù thắng hơn cả. Vì nếu chúng ta có phạm tội nghiệp rất nặng như tội ngũ nghịch, lẽ ra phải bị đọa vào địa ngục A-tì, vẫn có thể trừ sạch được nghiệp ấy và thành Phật. Chúng ta cần phải sám hối, nguyện sẽ sửa đổi và tu pháp môn niệm Phật để tương ưng với bản nguyện của chư Phật và sẽ được vãng sinh về cõi Tịnh độ. Đó là lý do tại sao Từ Vân Quán Đảnh Pháp sư nói rằng chỉ riêng pháp môn niệm Phật là có thể tiêu trừ nghiệp chướng.

Cách đây vài năm  tôi thấy có truyền bá học thuyết người còn nghiệp nặng không thể vãng sinh (đới nghiệp vãng sinh). Điều nầy thực sự làm cho những hành giả tu pháp môn niệm Phật sửng sốt và hoang mang. Khi tôi đến Los Angeles năm 1984, Phật tử  có hỏi về vấn đề nầy. Tôi mỉm cười nói, ‘Nếu thực sự những người còn nghiệp nặng không thể vãng sinh, thì ở đó chỉ có một mình Đức Phật A-di-đà. Có ai đến đó được?’ Quý vị Phật tử hỏi, ‘Như thế là sao?’ Tôi đáp lại: ‘Quý vị có nghe trong kinh nói đến bốn quốc độ, ba hạng, chín phẩm[8] trên cõi Tây phương Cực lạc chăng?’ Tôi nói tiếp, ‘Nếu những người còn nghiệp nặng không thể vãng sinh ở cõi Tây phương Cực lạc, thì tại sao trên đó lại có đủ bốn quốc độ, ba hạng, chín phẩm?’ Qua đó chúng ta đã hiểu.

Sự phân chia quốc độ, phẩm, hạng là căn cứ vào vô số kinh luận đang lưu truyền. Những người nghiệp nặng hơn, sẽ vãng sinh vào cõi giới  thấp hơn, những người nghiệp nhẹ, sẽ vãng sinh vào cõi giới cao hơn. Tôi giải thích, ‘Bồ-tát Quán Thế Âm, Bồ-tát Văn-thù-sư-lợi, Bồ-tát Phổ Hiền đều là những Bồ-tát đẳng giác. Trong kinh dạy rằng Đẳng giác Bồ-tát vẫn còn một phần vô minh chưa được phá trừ sạch, đó chẳng phải là nghiệp hay sao?’ Quý vị Phật tử đã nhận ra được vấn đề ngay sau câu hỏi trên. Như vậy là ngay cả Đẳng giác Bồ-tát cũng đến cõi Tây phương Cực lạc qua đới nghiệp vãng sanh. Chỉ có Đức Phật A-di-đà Phật là vị duy nhất ở đó không do đới nghiệp vãng sanh mà thôi. Tôi kết luận: ‘Ai bảo rằng người còn nghiệp nặng không thể vãng sinh ở cõi Tây phương Cực lạc?’ Mọi người đều bỗng nhiên hiểu ra, đều cười thật lớn, mới tin rằng mọi chúng sinh ở cõi Tây phương Cực lạc đều là đới nghiệp vãng sinh.

Đức Phật dạy chúng ta rằng không nên đem lòng sân hận hoặc ác cảm đối với người khác. Tôi giải thích thêm, ‘Nói tiêu trừ nghiệp là không sai, vì càng mang ít nghiệp càng dễ vãng sanh Tịnh độ. Càng tiêu được nghiệp, càng được vãng sanh vào phẩm vị cao hơn.’

Sau có dịp sang Nữu Ước, ngay khi xuống phi trường, tôi cũng được hỏi như vậy. Phật tử ở đây chưa hiểu được rốt ráo, nên ngay khi tôi giải thích xong, họ liền hiểu ra đới nghiệp vãng sinh là điều chân thật. Tiêu trừ nghiệp chướng là kết quả hiển nhiên do nhờ sám hối.

Niệm Phật là thể hiện lòng chí thành sám hối và phát nguyện sẽ thay đổi. Tuy nhiên, khi sám hối phải tin chắc rằng tâm mình phải tương ưng với bản nguyện của Đức Phật A-di-đà, nguyện của mình tương ưng với nguyện của Đức Phật A-di-đà, và công hạnh của mình phải tương ưng với công hạnh của Đức Phật A-di-đà. Làm bằng cách nào để được như vây? Lòng chí thành không chỉ thể hiện qua miệng niệm mà qua tâm niệm. Theo cách này, chúng ta mới thực sự tuân theo đúng lời dạy trong kinh. Chỉ bằng cách làm như thế chúng ta mới thực sự là người hành trì pháp môn niệm Phật. Hãy chắc chắn rằng trong mỗi niệm ‘A-di-đà Phật ’ của mình đều tương ưng với tâm nguyện của Đức Phật A-di-đà. Chúng ta cần phải xoay 48 lời nguyện của Đức Phật A-di-đà Phật vào lại trong chính mình. Chỉ có cách nầy chúng ta mới tiêu trừ được hết thảy tội chướng.

 Thứ năm: Tùy hỷ công đức.

Điều nầy giúp chúng ta đối trị tâm tật đố vốn thường có trong chúng ta. Ví như trẻ con thường giận dỗi khi thấy đứa bé khác nhận được kẹo nhiều hơn mình. Đây là tính ghen tị sẽ gây chướng ngại rất lớn cho sự tu tập. Nên Bồ-tát Phổ Hiền đặc biệt phát lời nguyện nầy để dạy chúng ta thực hành tâm ‘tùy hỷ công đức’. Ngài dạy chúng ta chẳng những không có tâm tật đố với người mà còn xem công đức mà họ tạo ra cũng giống như của chính mình và còn hỗ trợ cho công việc của họ nữa.

Lời nguyện nầy dạy chúng ta không những chỉ hoan hỷ với công đức người khác mà còn giúp họ thành tựu nữa. Nếu chúng ta không thể giúp đỡ họ thì ít nhất là phải thể hiện tâm hoan hỷ. Tuy nhiên, nếu chúng ta có thể hỗ trợ cho họ thì lời nguyện nầy mới thực sự thành tựu. Nên nhớ rằng giúp ích người khác chính là giúp mình. Chúng ta nên thể hiện tình thương yêu và lòng bao dung với những người có khả năng hơn mình, và với tinh thần ấy, chúng ta mới thành tựu được lời nguyện của mình.

Thời xưa, các nhà giáo dục Trung Hoa đều có kỳ vọng thế hệ sau sẽ vượt trội hẳn chính mình. Nếu thế hệ sau không ưu việt hơn thế hệ trước thì nền giáo dục ấy đã thất bại rồi. Nhưng ngày nay thì khác hẳn, người dạy sợ rằng học trò sẽ hơn mình; nên khi họ dạy, họ thường giữ lại những chi tiết quan trọng. Đây gọi là giáo dục miễn cưỡng, đời sau sẽ bị quả báo ngu si. Keo kiệt tiền bạc sẽ gặp quả báo nghèo khổ. Những người nầy không biết tính chất nghiêm trọng của quả báo như thế nào. Chúng ta phải nỗ lực không ngừng tu tập đức hạnh, học vấn, năng lực trên phương diện sinh hoạt. Chỉ bằng cách nầy nền giáo dục mới đóng góp cho sự thành công của toàn bộ xã hội.

Chúng ta phải thấy trách nhiệm của mình trong việc giáo dục người khác trong kỷ nguyên kế tiếp. Nếu chúng ta không tu tập đức hạnh, học vấn, năng lực, thì không thể nào giúp được thế hệ sau nầy. Sao vậy? Hãy nhìn trẻ em thời nay. Sự giáo dục mà các em nhận được chỉ tập trung vào khoa học kỹ thuật nhiều hơn cả trong khi xã hội càng ngày càng trở nên phức tạp. Do vậy, những ai có tâm nguyện giúp đỡ mọi người thì nên đào luyện cho mình tâm thức thanh tịnh, trí huệ rộng lớn và đức hạnh cao vời để bắt gặp và đáp ứng được tình hình trong thời đại mới.

Ghen tức đố kỵ là điều cực kỳ nguy hại cho tự tánh, cần phải được tiêu trừ. Thế nên công đức của hạnh nguyện tùy hỷ với sự thành tựu của người khác rất là to lớn.

 Thứ sáu: Thỉnh Đức Phật chuyển pháp luân.

Vì chúng ta đã hưởng được lợi ích từ nền giáo dục Phật-đà, vậy chúng ta phải làm gì để báo đáp lại ân đức to lớn ấy? Nay có nhiều người lập nơi thờ Phật, hằng ngày đảnh lễ chư Phật. Có phải đó là cách chính đáng để báo đáp ân đức to lớn ấy chăng? Chưa phải. Đây chỉ là những nghi thức nhắc nhở chúng ta đừng quên ân đức to lớn của chư Phật. Tâm nguyện của chư Phật là làm sao để chúng sinh nghe được sự thật, sống khế hợp với chân lý để có được lợi ích và thành tựu Phật quả. Cách duy nhất để báo đáp lại ân đức to lớn của chư Phật là lấy tâm nguyện chư Phật làm tâm nguyện của mình. Chỉ có vậy ta mới thể hiện được lòng tôn kính vị Bổn sư của mình. Do vậy chúng ta phải cầu thỉnh quý ngài chuyển pháp luân. Như ngày nay là cầu thỉnh chư vị đại đức cao tăng đến giảng kinh thuyết pháp, hoằng pháp lợi sanh. Việc nầy cũng tạo công đức rất lớn. Vì sao, vì các ngài đưa đạo Phật vào thế gian. Còn nếu không có ai cầu thỉnh các vị Pháp sư giảng kinh, các ngài sẽ không có cơ hội để truyền bá kinh điển. Thế nên những ai cầu thỉnh quý ngài giảng kinh thuyết pháp sẽ có công đức rất lớn. Nhiều người thích mời các pháp sư đến tụng kinh với mong cầu mình sẽ có được nhiều công đức. Nhưng thực tế họ chẳng hiểu gì ý nghĩa kinh mà các pháp sư đang tụng. Do vậy, nếu họ mời Pháp sư đến để giảng kinh, người nghe sẽ hiểu rõ kinh điển, sẽ thích thú khi trì tụng và thực hành theo. Không may, nếu chúng ta muốn cầu thỉnh một vị Pháp sư đến để giảng pháp thì khó gặp được người có khả năng, vì thế nên việc nầy rất hiếm. Nhiều lần đi hoằng pháp đây đó, tôi thường nghe quý Phật tử than rằng thật khó thỉnh được Pháp sư đến giảng kinh. Tôi cười bảo họ rằng, ‘Thỉnh được Pháp sư giảng kinh là quả. Chúng ta cần phải gieo trồng cái nhân rồi chúng ta mới có được quả. Quý vị mong muốn có quả mà chưa chịu trồng nhân! Làm sao có được chuyện ấy trên đời nầy?’ Thế nào là gieo trồng nhân? Đó là hỗ trợ cho việc đào tạo Pháp sư.

Ai cũng thích nghe các vị Pháp sư lão thành danh tiếng giảng kinh. Còn những vị Pháp sư còn trẻ, chưa nổi tiếng, thường là thiếu kinh nghiệm nên ít người muốn đến nghe họ giảng. Thế nên họ trở nên nản chí nghĩ rằng giảng pháp rất khó, nên họ quay sang theo việc nghi lễ. Chúng ta nên làm việc gì để giúp những pháp sư chưa đủ kinh nghiệm nầy? Họ càng trẻ, càng thiếu kinh nghiệm, chúng ta càng nên đến nghe họ giảng. Điều nầy sẽ khuyến khích họ tiếp tục học tập và tiến bộ.

Tuy nhiên, nếu ta dự đều đặn mọi buổi giảng pháp, ta cũng đừng nên khen. Một lời khen không có cơ sở sẽ gây nguy hại hơn là lời phê phán. Có người trở nên rất giận dữ khi được phê phán nhưng đối với người chất trực và chân thành thì lời phê phán là chất kích thích. Họ càng bị phê phán bao nhiêu, họ càng nỗ lực tinh tấn nên dễ thành tựu hơn. Những  người nầy sẽ làm hết sức mình để đạt được chỗ cao siêu. Nên nếu thích khen ngợi và tán dương pháp sư, khen pháp sư rất giỏi và sẽ tiến xa thì điều ấy là không cần thiết. Vì sẽ dẫn đến tự cao. Do vậy, chúng ta không nên tán dương và cúng dường các pháp sư trẻ chưa đủ kinh nghiệm. Vì càng có nhiều tiền và danh vọng, họ sẽ trở nên bị ô nhiễm.

Người phát tâm Bồ-tát và xuất gia làm tăng, ni nhưng rồi sau thối tâm là do nhận quá nhiều lời khen tặng và cúng dường từ Phật tử. Nên những vị Phật tử nầy phải chịu trách nhiệm về sự thối tâm của các vị tăng ni đó. Khi các vị tăng ni nầy chịu quả báo thì Phật tử phải chia phần. Thế thì chúng ta nên cúng dường cho ai? Cho những vị có tâm kiên định vì họ không bao giờ thấy thích thú khi được khen, thấy phiền não khi bị chê. Họ chỉ xứng đáng được khen tặng khi nào họ không bị điều ấy làm hại mình. Chúng ta sẽ giới thiệu Pháp sư nầy cho nhiều nơi, để Pháp sư ấy có thể giúp ích cho chúng sinh.

Thọ nhận lời khen và vật phẩm cúng dường rất là khó. Trong nhà Phật thường dạy rằng, “Một hạt gạo của tín thí, nặng như núi Tu-di. Đời nay không ngộ đạo, đời sau mang lông đội sừng mà trả.”[9] Thế nên thật là không dễ khi nhận của cúng dường. Ngay cả chư Phật và Bồ-tát cũng không dám hưởng vật phẩm cúng dường, huống gì phàm phu chúng ta. Tuy nhiên,, khi người cúng dường phát nguyện gieo trồng phước báo, thì nên tiếp thọ rồi chuyển sang cúng dường nơi khác.   

Thời cận đại có Đại sư Ấn Quang là một tấm gương tốt cho chúng ta. Đệ tử của ngài cúng dường cho ngài rất nhiều. Ngài dùng tất cả của cúng dường đó để ấn tống kinh điển. Theo gương ngài, tôi cũng dùng toàn bộ tiền Phật tử cúng dường để in kinh, rồi biếu tặng kinh sách nầy đến cho mọi người. Tôi có suy nghĩ rằng nếu đời này tu hành chưa thành tựu đạo quả và phải chịu luân hồi sinh tử trong sáu đường thì cũng không đến nỗi phải mang lông đội sừng mà trả trong kiếp sau. Đây gọi là sự triển chuyển cúng dường. Theo cách nầy, mọi người đều gieo trồng được phước báo. Đây là cách chân chính để nhận phẩm vật cúng dường từ thí chủ.

Tiếp thọ vật cúng dường cần phải đúng như pháp. Dùng của cúng dường vào mục đích riêng tư là điều sai trái. Ngay cả tiền dùng để xây dựng đạo tràng, thì đạo tràng ấy cũng phải được dùng vào mục đích hoằng truyền Phật pháp. Chỉ có vậy thì người hiến cúng mới có công đức. Ngược lại, nếu không dùng vào mục đích tu học, thì đạo tràng sẽ biến thành nơi đấu tranh mâu thuẫn. Do vậy, chúng ta phải thận trọng khi xây dựng đạo tràng. Thầy Bổn sư của tôi trước đây có dạy rằng, ‘Khi đang xây dựng đạo tràng thì mọi người đều là bồ-tát, ai cũng làm hết sức mình để hoàn thành công trình. Nhưng sau khi đạo tràng được xây dựng xong, thì mọi người đều biến thành quỷ la-sát.’ Sao vậy? Vì ai cũng muốn tranh quyền đoạt lợi. Họ đã quên phát tâm chân chính ban đầu khi xây dựng đạo tràng.

Chúng ta phải rất thận trọng khi cúng dường cho các vị Pháp sư. Đức Phật dạy rằng có bốn phẩm vật dành để cúng dường cho chư tăng ni. Thứ nhất là thực phẩm, vì không có nó thì chư tăng ni không có phương tiện để sống mà hành đạo được. Thứ nhì là áo quần. Thứ ba là thuốc men để phòng khi đau ốm. Thứ tư là giường ngủ. Ngày nay nhiều Phật tử cúng dường cho quý thầy nhà ở và mọi đồ dùng. Để rồi quý thầy sống cuộc đời thật tiện nghi đến nỗi họ không còn muốn về cõi Tây phương Cực lạc nữa. Cuộc sống hiện tại quá thoải mái nên mục đích thoát khỏi vòng luân hồi sinh tử bị mờ nhạt. Điều nầy rất nguy hại cho người tu hành. Họ đã từ bỏ cuộc sống thế tục lại đằng sau. Nay cúng dường cho họ cái nhà chẳng khác gì khuyến khích họ trở về lại cuộc sống cũ. Khi nhận cái nhà cho riêng mình, là họ lại có tài sản riêng. Điều nầy là sự thoái hóa trong tu tập.

Đệ tử làm như thế thật sự là có tội vì đã làm hư hỏng thầy. Những người như vậy không hiểu rằng đó là phá hoại Phật pháp và làm tổn hại Tam bảo. Họ nghĩ làm như vậy là việc tốt và có công đức lớn. Sau khi chết gặp Diêm vương mới run sợ trước hình phạt. Chúng ta phải có trí huệ chân chính và siêng gieo trồng thiện căn, công đức theo đúng tinh thần Phật pháp. Phật tử cần được giảng giải rõ điều nầy nhưng nhiều Pháp sư không muốn nói đến điều ấy vì sợ rằng Phật tử  không còn cúng dường cho họ nữa.

Vì lí do nầy, tôi thành lập Phật đà Giáo dục Cơ kim hội[10] chuyên ấn tống kinh sách Phật giáo. Tôi nói với vị Cư sĩ phụ trách nguyên tắc làm việc, ‘Nếu Phật tử cúng dường nhiều, thì chúng ta in nhiều kinh sách; cúng dường ít, thì chúng ta in ít; còn nếu không cúng dường, thì không in. Đó là tốt nhất.’ Khi có nhiều tiền cúng dường, chúng tôi phải bận rộn để chọn trong số kinh điển Phật học sách nào thích hợp nhất để in và tính toán phương thức hay nhất để ấn tống. Khi không có tiền cúng dường, thì sẽ không lo lắng, không bận tâm. Thế nên chúng ta không nên tìm cầu mong được cúng dường, tìm cầu đạo tràng hoặc thứ gì khác. Thế là chúng ta sẽ có được tâm thanh tịnh trên đường tu đạo giác ngộ, để giúp cho mọi người tu tập như mình và lánh xa mọi tiếng khen và lợi dưỡng.

Chúng ta cần phải bồi dưỡng chư tăng ni trẻ bằng cách để cho họ đối diện với khổ nhọc. Khi Đức Phật Thích-ca Mâu-ni còn tại thế, đệ tử ngài chỉ ăn một bữa trong ngày và ngủ qua đêm dưới gốc cây. Đó chính là đời sống thanh đạm cần khổ. Nếu chúng ta cảm thấy thương hại cho họ và giúp họ khỏi phải sống an bần thì làm sao họ được chứng ngộ?

 Đức Phật dạy rằng chúng ta phải lấy cuộc sống an bần thanh đạm làm thầy. Chỉ có cách sống đó mới có thể tu tập đạt được chân tâm và chắc chắn sẽ siêu thoát cõi giới nầy. Nên cuộc sống cần khổ thanh đạm rất tốt cho chúng ta. Nếu chúng ta không có ý chí chịu đựng cuộc sống thanh đạm thì ít nhất nên tôn trọng những người sống được như vậy và đừng lôi kéo họ ra khỏi cuộc sống an bần mà họ đang theo đuổi. Chỉ như vậy chúng ta mới chí thành giúp đỡ những vị Pháp sư chưa đủ kinh nghiệm tiến bộ và sẽ có được nhiều Pháp sư ưu tú hoằng dương Phật pháp.

 Thứ bảy: Thỉnh Phật trụ thế.

Mục đích chính của lời nguyện thứ sáu là đưa Phật pháp đến cho mọi người. Nếu chúng ta muốn thành tựu việc tu đạo, chỉ tâm nguyện thỉnh chuyển pháp luân thôi chưa đủ. Quý vị thấy có được mấy người được giác ngộ chỉ nhờ sau một hai lần nghe giảng pháp trong suốt cuộc đời họ chăng? Chuyện nầy chỉ xảy ra vào thời Đức Phật còn tại thế, sau khi Đức Phật nhập diệt rồi thì chuyện đó ít có. Với năng lực còn hạn chế của mình thì thật khó làm được việc đó, thế nên chúng ta cần phải thỉnh Phật trụ thế. Nói cách khác, là cầu nguyện để có được một bậc minh sư để hằng ngày ta được thường xuyên chỉ dạy phương pháp tu tập, như thế mới mong chóng thành đạo nghiệp.

Cách đây nhiều năm, khi tôi đang cầu học Phật pháp ở Đài Trung, thầy tôi, Lão sư Lý Bỉnh Nam hỏi tôi có chí nguyện như thế nào. Tôi thưa với ngài rằng nguyện sẽ đi khắp nơi để khuyến khích mọi người tu học Phật pháp. Ngài gật đầu bảo rằng đó là ý nguyện tốt, bảo rằng tôi sẽ thành tựu được việc hoằng pháp chứ không giúp cho mọi người thành tựu được đâu. Tôi hỏi nguyên nhân tại sao thì thầy tôi dạy rằng, tôi chỉ có năng lực truyền bá Phật pháp được hiệu quả thôi, như ngài đã sống ở Đài Trung hơn 30 năm và nhờ vậy mà giáo hóa cho được nhiều người. Ngài giải thích tiếp, nếu ngài không ở Đài Trung mà mỗi năm chỉ đến thăm rồi giảng pháp một hai lần thì chắc sẽ có ít người được khai ngộ. Nên để giáo hóa mọi người, trong nhà Phật gọi là phải có ‘duyên phần.’ Nếu không đủ duyên, ngay cả Phật cũng không thể độ được chúng ta (Phật bất độ vô duyên chi nhân). Đi khắp nơi để giảng pháp, chúng ta gặp được nhiều người nhưng cái duyên với họ nhẹ hơn. Ở yên một nơi để giáo hóa được thường xuyên hơn thì cần phải có những duyên mạnh hơn.

Tôi có lợi điểm lớn là tôi không bị ràng buộc bởi ý niệm ‘nhà’ khi đi đây đi đó. Thế đâu là ‘nhà’ mình? Không đâu cả. Mặc dù khi đến nơi đều có đạo tràng để giảng pháp, nhưng thường tôi không ở lại đó lâu quá một tuần. Xả bỏ được ý niệm ‘nhà’ đã là điều giải thoát cho mình.

Nếu chúng ta muốn đạt được bất kỳ sự thành tựu nào, chúng ta cũng đều cần phải thỉnh Phật trụ thế. Đức Phật không thể nào thường trụ tại thế gian này mãi nhưng những đệ tử ngài vẫn còn, họ là những Tăng ni và những cư sĩ Phật tử. Đó là những người có trí huệ và đức hạnh, chúng ta có thể mời họ đến sống trong địa phương mình để giảng kinh thuyết pháp. Với cách nầy ta sẽ được thường xuyên tu học với sự hướng dẫn của họ. Rất dễ cung ứng các nhu cầu cho các vị nầy vì họ có cuộc sống rất thanh đạm. Tuy nhiên, đạo tràng cần phải trang nghiêm để thính chúng ưa thích và phát tâm tôn kính. Người đời thường ưa vẻ bên ngoài hơn là chú ý đến nội dung bên trong. Mặc dù có nhiều người biết rõ giá trị chân thật cốt yếu không nằm ở bên ngoài nhưng vẻ trang nghiêm của đạo tràng rất cần thiết cho người mới đến lần đầu tiên.

Mặc dù đạo tràng tu học cần phải trang nghiêm, nhưng nơi ở của chư tăng ni phải rất đơn giản. Nếu chúng ta nhìn thấy những ngôi chùa ở Trung Hoa sẽ hiểu được điều ấy. Ngay cả vị trú trì cũng sống trong căn phòng rất nhỏ, gọi là phương trượng. Còn những căn phòng sang trọng thì để dành cho khách và sư sĩ. Bằng cách quán sát kỹ như thế  chúng ta mới thấy mình cần có cách ứng xử đúng đắn và phương thức thích hợp để áp dụng như thế nào. Làm được như vậy mới khiến cho Phật pháp bám rễ, nở hoa và kết trái bất kỳ nơi nào có mặt chúng ta.

Trong Mười hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền, bảy điều trước là hạnh nguyện của hàng Bồ-tát còn ba điều sau là hồi hướng công đức cho toàn thể chúng sinh trong pháp giới.

 Thứ tám: Thường tùy Phật học.

Dù Đức Phật không thường trụ trên thế gian nầy nhưng chúng ta lại có kinh điển đang lưu truyền ở thế gian. Y theo kinh điển tu học được gọi là Thường tùy Phật học, là tiêu chuẩn cao nhất trong việc tu học Phật pháp.

 Thứ chín: Hằng thuận chúng sinh.

Chúng ta cần phải hằng thuận, hòa hợp với tất cả chúng sinh trong pháp giới. Điều nầy cực kỳ khó làm nên người Trung Hoa cổ xưa thường dùng chữ hiếu 孝 đi chung với chữ thuận 順. Học Phật là phải tôn trọng đạo hiếu và hằng thuận với tâm nguyện tất cả chúng sinh. Khi hằng thuận, phải biết quán sát cơ duyên, dẫn dắt chúng sinh đoạn trừ việc ác, tu tập điều thiện, giúp cho họ phá mê khai ngộ. Điều ấy cần nhất phải biết rõ thời tiết nhân duyên, chúng ta cần phải có trí huệ, phương tiện thiện xảo mới có thể đáp ứng cho họ một cách viên mãn được.

 Thứ mười: Hồi hướng tất cả.

Điều nầy có nghĩa là hồi hướng tất cả mọi công đức đã có cho toàn thể chúng sinh trong pháp giới. Có nghĩa là mở rộng tâm lượng từ bi của mình trùm khắp cả hư không pháp giới để hư không pháp giới với mình là một. Đạt được như vậy mới chân thật là cứu cánh Đại viên mãn.

Nói tóm lại, trong việc hành trì pháp môn Tịnh độ tông, chúng ta cần phải tu học theo 5 bộ kinh và một bộ luận:

1.      Đức Phật thuyết Kinh Đại thừa Vô lượng thọ Trang nghiêm Bình đẳng Giác ngộ.

2. Kinh A-di-đà.

3. Kinh Quán Vô lượng thọ.

4. Phẩm Phổ Hiền Bồ-tát hạnh nguyện trong Kinh Hoa Nghiêm.

5. Phẩm Niệm Phật Viên thông của Bồ-tát Đại Thế Chí trong Kinh Thủ Lăng Nghiêm.

Một bộ luận là:

1. Vô lượng thọ kinh Ưu-ba-đề-xá nguyện sinh kệ.[11]

Về phương pháp tu tập, phải theo đúng 5 khoa mục chủ yếu;

1.  Ba loại tịnh nghiệp.

2.  Sáu nguyên tắc hòa kính.

3.  Ba môn học vô lạu.

4.  Sáu pháp ba-la-mật.

5.  Mười hạnh nguyện lớn của Bồ-tát Phổ Hiền.

 Rất đơn giản, rất rõ ràng, không phức tạp chút nào. Nếu chúng ta suốt đời theo đúng như trên mà tu hành, thì chắc chắn sẽ thành công. Như cổ đức đã dạy, ‘Vạn người tu, vạn người thành tựu.’ Nay chúng ta đã có được nguyên tắc và phương pháp tu hành rồi. Chúng ta đã biết cách ứng xử với người, giải quyết công việc trong đời sống hằng ngày như thế nào rồi. Nếu chúng ta theo đúng những nguyên tắc hướng dẫn trên, nhất tâm niệm danh hiệu A-di-đà Phật và phát nguyện vãng sinh Tây phương Cực lạc, thì chắc chắn chúng ta sẽ thành công.