Rời
quê một sớm sương mù
Tôi
đi vào lúc hoang vu bắt đầu
Lòng
ơi ! Có đẫm mưa ngâu
Thôi
mưa ở lại với bầu trời xưa
Mùa hè 1969, mới học lớp Đệ nhị mà tôi đã bắt đầu biết ngao du lãng tử rồi. Khi cha qua đời thì tôi đang rong rêu phiêu bạt ở Nha Trang.
Nhận được điện tín của người bạn từ Đà Nẵng khẩn cấp gởi vào, tôi liền vội vã
quy hồi cố quận. Trên đường về quê xa ngút dặm dài cô lữ, suốt đêm ngồi
trên chuyến xe ngậm ngùi thao thức, sầu nhớ cảm hoài những hình ảnh phụ thân mà
bần thần không sao ngủ được, bèn làm một bài thơ buồn thảm thiết, trong đó có
mấy câu :
Ngày
cha mất tôi không về kịp
Thắp
nén nhang tưởng niệm trước mộ phần
Gẫm
một kiếp người như áng phù vân
Không
hiểu được đây là hư hay thực ?
Hồi
đó, mới 17 tuổi nên tôi rất đỗi bàng hoàng, thảng thốt trước lẽ sinh và tử, hư
và thực, có và không… Vì thế, về quê để tang cha xong, tôi lại tiếp tục lên
đường lang thang, sống đời lãng tử không phương hướng.
Đi và đi và đi mãi như một tên cuồng sĩ. Khi
thì lê la ở Huế, Qui Nhơn, Tuy Hòa, lúc thì lêu lổng ở Pleiku, Ban Mê Thuột, Đà
Lạt rồi rong rêu phiêu hốt tận chốn miền Bảo Lộc, Đồng Nai, Sài Gòn… Đi đến đâu
cũng xin lưu trú ở chùa vài ba hôm, có khi cả tuần nửa tháng, rồi lại tiếp tục
lưu linh lạc địa theo cuộc lữ phiêu bồng không mục đích.
Chính nhờ ở chùa nhiều mà tôi có dịp tiếp xúc với Thiền học. Tha hồ đọc và đọc miên man choáng váng,
xuất cốt nhập thần theo Bùi Giáng, Phạm Công Thiện, Tuệ Sỹ, Nhất Hạnh, Trúc Thiên, Huyền Giác, Hoàng Bá,
Lâm Tế, Huệ Năng, Bồ Đề Đạt Ma, Trang Tử, Nguyễn Du, Hermann Hesse, Whitman,
Rimbaud, Henry Miller, Hoelderlin, Nietzsche, Heidegger, Rainer Maria Rilke,
Nikos Kazantzakis, Suzuki, Milarepa, Vivekananda, Krishnamurti, Duy Ma Cật Kinh,
Hoa Nghiêm Kinh, Kim Cang Kinh, Diệu Pháp Liên Hoa Kinh... và một ngày hốt
nhiên, tôi chợt thấp thoáng thấy được một cõi đi về.
Thế
là đang chới với chơi vơi giữa sóng vỗ vô thường, lênh đênh trên dòng đời nhấp
nhô xuôi ngược không bờ không bến, bất chợt tôi chuyển một hướng say, trút hết
bụi giang hồ xuống bờ biển Nha Trang và dừng gót phiêu linh nơi chùa cổ Linh Sơn
ở Hiền Lương, Vạn Giã.
Ra đi
đã đuối mộng tình
Chút
thân bèo bọt vô minh bềnh bồng
Nỗi
đời lệ chảy trăm sông
Về
đâu giữa chốn bụi hồng hoang mê ?
Mang câu hỏi sinh tử ấy, một ngày tha thiết lặn lội đến gõ cửa Thiền.
Duyên lành may mắn, nhờ ông anh Thiện Tánh giới thiệu, tôi xin xuất gia với thầy
Tịch Tràng, một vị thiền sư đạo cao đức trọng mà ánh mắt nụ cười bao dung độ
lượng đã âm thầm nhiếp dẫn kẻ phong trần lạc lối này về bến bờ an vui miên viễn
của tâm hồn, Thầy trụ trì chùa Linh Sơn, một ngôi chùa nằm yên tĩnh, tịch mịch
bên dòng sông bồng bềnh mây nước, soi bóng thuỳ dương giữa trời thơ đất mộng,
quanh năm rợp bóng dừa xanh ngát và lồng lộng gió nắng ngàn khơi đại hải từ cửa
biển Vạn Giã thổi vào.
Dào
dạt lòng thơ sâu lắng, tôi ném cái ngã điên rồ của mình xuống dòng sông trước
cổng tam quan và bắt đầu thực tập Thiền tông dưới sự hướng dẫn vô
vi, vừa đơn sơ dễ hiểu vừa ẩn mật khôn dò của bậc đạo sư thâm hậu. Thực
sự thầy dùng cách mặc như lôi, im lặng sấm sét, bằng ánh mắt thấu thị, chan chứa
từ bi, để dắt dìu kẻ sơ cơ nhập diệu cõi miền sâu thẳm
tâm linh… Từ từ tự khám phá tự lãnh hội, tự tri tự ngộ và hoát nhiên một ngày
thưởng thức được hương vị cô liêu, thuần nhiên tịch mịch ở ngay giữa lòng nguyên
sơ thanh tịnh của chính mình.
Hình
ảnh thanh thản an nhiên, đạm bạc giản dị, sâu sắc trầm hùng với cung cách khiêm
hạ từ tốn ôn tồn, rộng lượng khoan dung cùng với nụ cười luôn
luôn hoan hỷ là ấn tượng nổi bật nơi vị thầy khả kính mà bất cứ ai ai cũng đều
cảm nhận được như vậy.
Thầy ứng cơ tiếp vật nhẹ nhàng, vô sự như nước chảy mây bay. Chẳng có
chi là quan trọng cả, chẳng có gì là ghê gớm lắm. Chẳng
vô tâm chẳng hữu tâm. Hoà cùng tất cả bước trầm nhiên
qua.
Qua đi một đời. Chơi xong
một kiếp phù sinh. Tịch nhiên lặng lẽ, nhẹ nhõm thong dong từng bước chân
bất nhị đi về tự tại tự do giữa cát bụi ta bà rồi nhẹ nhàng ra đi, tuỳ hỷ gởi
lại cho hậu thế nhân sinh vài lời nhắn nhủ ân cần : Hãy buông xả, xa lìa mọi khen chê thương ghét, phải
trái hơn thua, lìa xa hết những đối đãi nhị nguyên phù phiếm. Không vướng mắc,
không ô nhiễm và cũng đừng chạy đông chạy tây kiếm tìm chi nữa cả vì cảnh giới
Tịnh Độ Niết Bàn chẳng ở đâu xa mà ở chính ngay giữa lòng tự tâm tự tánh thanh
tịnh của mình đây thôi. Nhớ thường miên mật nhẫn nhục để lòng rỗng rang vô ngại
thì mọi ưu phiền khổ lụy đều tiêu tan. Thầy muốn nhắc nhở chúng ta như thế qua
bài kệ thị tịch, trước khi hắt hơi thở cuối cùng, hòa nhập vào linh khí vũ trụ
bao la :
Hơn
thua phải trái biết bao là
Xét
nét tu hành giữ lấy ta
Tâm
để rỗng không thường nhẫn nhục
Muôn
phiền não chướng cũng tiêu ma
Đó là di huấn của thầy, bậc thiền sư dù đã vắng bóng nhưng thần hồn vẫn còn linh
hiện khắp quanh đây, nơi tổ đình Linh Sơn này.
Nơi mà mỗi năm vào tháng 6, khi mùa hạ bắt đầu trổ vàng hoa nắng trên khắp biển
ngàn sông núi là chúng ta cùng gọi nhau về như đàn chim bay về tổ ấm để niệm
tưởng thương yêu bậc thầy tôn kính và cùng trợ duyên, trợ lực thực hiện những
điều tâm huyết của thầy đã di giáo bảo khuyên. Về chùa cũ giống như về mái nhà
xưa chứa chan xiết bao nỗi niềm lai láng bồi hồi :
Mỗi
năm một bận quay về
Bên
dòng sông nọ ngõ quê quán này
Khắp
mười phương tề tựu đây
Thắp
hồn tưởng niệm nhớ Thầy Tổ xưa
Tình
Linh Sơn trải mái chùa
Mát
xanh bóng rợp sớm trưa quanh vườn
Che
đời thôn xóm Hiền Lương
Dù
bao dâu bể vẫn thường lạc an
Hồng
ân Tam Bảo vô vàn
Nghìn
thu còn vọng dư vang đất trời
Con
đường mây trắng muôn nơi
Mở ra
vạn thuở nụ cười Linh Sơn
Mây trắng nghìn năm còn bàng bạc trên tuyệt đỉnh cao mù Linh Sơn tuyết phủ, vẫn
còn mãi đoá hoa Đức Phật đưa lên và Ca Diếp mỉm cười. Ơi từ đỉnh Linh Sơn xưa đến tổ đình Linh Sơn
nay vẫn con đường mây trắng đó, vẫn bất tuyệt thiên thu
một nụ cười niêm hoa vi tiếu phiêu diêu.
Nụ cười tiếp nối những nụ cười, mở ra những phương trời bát ngát, những cõi miền
huyền mộng không đến không đi.
Khi
đến chẳng mang theo gì
Cũng
như vậy đó ra đi nhẹ nhàng
Sá
chi đâu chuyện thế gian
Mà
lưu dấu vết son vàng viễn vông ?
Mây
trôi nước chảy gió lồng
Từ hư
không đến thì không hư về
Thấy
rồi một cõi lòng quê
Chưa
từng đi đến hay về nơi đâu
Ngay
giây phút đủ nhiệm mầu
Đã
tan vạn kiếp niềm đau nỗi buồn
Thưa
rằng nắng lượn sương buông
Nghìn
thu chảy mãi suối nguồn Diệu Tâm
Một
lần uống được giọt nước thanh lương từ nguồn suối vi
diệu ấy là vĩnh cửu tiêu dao vô sự cùng mạch sống muôn đời.
Cho
đến bây giờ, tôi mới thấu hiểu hết nụ cười không chấp, nụ cười vô ngã mà thầy đã
âm thầm chuyển hoá mọi người và tôi vội :
Quỳ
xuống đó với lòng thành chánh niệm
Lạy
ơn Thầy một thuở mở khai tâm
Là
muôn thuở thấy ra rồi lối ngõ
Ở
ngay đây hoà điệu khúc cung cầm
Linh
Sơn ơi ! Trời mây vờn đỉnh núi
Bay
về đây che chở suốt bốn mùa
Từ
đóa hoa xưa nụ cười Ca Diếp
Đến
bây giờ vẫn trổ ngát hương xưa
Tâm
Nhiên
4