Bài toán cộng 5 + 2 = 9. Có những người đã làm bài toán cộng như thế và cũng có những người đã chấm bài toán cộng ấy là đúng và cho điểm 10/10. Cả những người làm toán và những người chấm điểm bài toán ấy, họ đều ca ngợi nhau và họ rất tự hào về cách làm và cách chấm điểm của họ.

 Bài toán trừ  13 – 6 = 9. Có những người đã làm bài toán trừ như thế và có những người đã chấm bài toán trừ ấy là đúng và cho điểm 10/10. Cả những người làm toán và những người chấm điểm bài toán ấy, họ đều ca ngợi nhau và họ rất tự hào về cách làm và cách chấm điểm ấy của họ.

Bài toán nhân 3 x 5 = 9. Có những người đã làm bài toán nhân như vậy và cũng có những người đã chấm bài toán nhân ấy là đúng và cho điểm 10/10. Cả người làm toán và cả người chấm điểm toán ấy, họ đều ca ngợi nhau và họ rất tự hào về cách làm và cách chấm điểm ấy của họ.

Bài toán chia  8: 2 = 9. Có những người đã làm bài toán chia như vậy và cũng có những người đã chấm bài toán chia ấy là đúng và họ cho điểm 10/10. Cả người làm toán và cả người chấm điểm toán ấy, họ đều ca ngợi nhau và họ rất tự hào về cách làm và cách chấm điểm ấy của họ.

Cả những người làm những bài toán ấy và cả những người chấm điểm cho những bài toán ấy, họ không làm và chấm điểm toán theo một quy luật nào cả, mà họ làm toán và chấm toán theo sự tùy tiện của họ.

Theo họ, đúng và sai của một bài toán không phải là đúng và sai theo quy luật, mà đúng và sai theo cá tính, lập trường hay quan điểm của họ.

Vì vậy, cá tính của họ thích con số 9, nên bất cứ phép cộng trừ nhân chia nào của họ cũng đều muốn trở thành con số 9 một cách tùy tiện, để thỏa mãn cá tính tùy tiện của họ.

Và cũng vậy, khi một người đã có lập trường hay quan điểm nào, thì họ sẽ bị ám ảnh bởi quan điểm và lập trường ấy, nên nói Đông, nói Nam, nói Bắc, nói Tây hay nói bất cứ cái gì, thì cuối cùng họ vẫn “xì” cái đuôi của quan điểm hay lập trường ấy của họ ra mà thôi.

Đối với những người như vậy, cuộc đời của họ khó mà nhận ra được một bài toán đúng, chứ nói gì làm một bài toán đúng cho chính cuộc đời của họ.

Ta nên nhớ rằng, trong cuộc sống cộng đồng, không có hành động nào cá tính và tùy tiện của ta mà đúng cả. Mọi hành động cá tính và tùy tiện của ta, dẫn cuộc sống của ta đi từ sự sai lầm nầy đến những sự sai lầm khác, mà mọi hậu quả đưa đến cho ta chỉ là cô độc, thất vọng và khổ đau!

Thích Thái Hòa