Buông bỏ để bước tới
Hakuin l� một thiền sư Nhật v�o
Hakuin l� một thiền sư Nhật v�o cuối thế kỷ 17 (1685�1768), �ng cũng l�
người c� c�ng kh�i phục lại d�ng thiền L�m tế tại Nhật. Thiền sư Hakuin l�
một nh� tu, m� cũng vừa l� một nh� thơ v� lại l� một họa sĩ rất t�i. Những
bức thư ph�p v� tranh vẽ của Hakuin, c�n được gọi l� n�t cọ gi�c ngộ,
với những đường n�t đơn sơ v� rất mới lạ. Ch�ng đ� mang lại nhiều cảm hứng
v� cũng l� một h�nh thức hướng dẫn tu học của �ng cho biết bao thế hệ thiền
sinh.
Bước cẩn trọng
Trong những bức họa của �ng, c� lẽ t�i th�ch nhất l� bức tranh về ba người
m�.
Thiền sư Hakuin vẽ ba người m� đang c�ng nhau d� dẫm bước qua một chiếc
cầu khỉ, l�m bằng một th�n c�y ng� vắt ngang tr�n một vực thẳm. Trong bức
tranh ấy, th�n c�y mỗi l�c lại c�ng trở n�n nhỏ hẹp v� người đi phải c�ng
kh� khăn v� vất vả hơn.
Người m� thứ nhất, ph�a b�n phải, một tay cầm đ�i d�p của m�nh, một tay
cầm c�y gậy cẩn thận d� dẫm cố v�i tới ph�a trước. Người m� thứ hai, vắt
chiếc gậy v�o thắt lưng, anh c�i xuống d�ng tay vịn v�o th�n c�y lần m� bước
tới. Người thứ ba, anh treo đ�i d�p v�o đầu chiếc gậy của m�nh để giữ thăng
bằng, v� quỳ hẳn xuống để b� m� tiến tới.
V� nếu ta nh�n sang b�n tr�i, chiếc cầu cheo leo l�m bằng th�n c�y ngả
ấy, kh�ng đưa đến bờ b�n kia m� chỉ treo lơ lững giữa kh�ng trung, ở ph�a xa
xa l� một d�y n�i khuất trong m�y v� b�n dưới l� một vực s�u thẳm� Ch�ng ta
tự hỏi, kh�ng biết họ sẽ l�m g� khi đi lần được đến cuối chiếc cầu c�y ấy?
Thiền sư Hakuin cũng l� t�c giả của c�ng �n ��m thanh của một b�n tay�,
n�n c� lẽ bức tranh ấy cũng l� một c�ng �n để cho ch�ng ta qu�n chiếu. Như
những người m� ấy, ch�ng ta d� dẫm bước tới tr�n một chiếc cầu nhỏ cheo leo,
ai c� thể thật sự biết được m�nh đang đi về đ�u, v� nơi cuối con đường ấy l�
g�?
Nhưng c� lẽ ch�ng ta cũng kh�ng n�n quan t�m lắm về việc ấy, v� tr�n
h�nh tr�nh tu học con đường ta đang đi cũng quan trọng như nơi ta sẽ đến.
Th�i độ ta tiếp x�c với những g� đang thực sự c� mặt mới l� quan trọng. Nếu
nơi n�y ta biết chấp nhận v� an vui th� nơi ấy cũng sẽ c� an vui. C�n nếu
như nơi n�y ng�y kh�ng vui v� trời kh�ng xanh, th� chắc g� nơi ta về sẽ l�
kh�c hơn.
T�i nghĩ bức tranh người m� qua cầu của thiền sư Hakuin cũng nhắc nhở
ch�ng ta về một th�i độ cẩn trọng v� bu�ng xả trong cuộc đời. Trong cuộc
sống ch�ng ta n�n tiếp x�c với thực tại cho thận trọng, v� rồi bu�ng bỏ để
tiếp tục bước tới. Muốn bước tới ta phải biết bu�ng bỏ. Nắm giữ cho thật
chặt v� vững v�ng, nhưng rồi cũng bu�ng bỏ nhẹ nh�ng v� thong dong. V� c� lẽ
rằng ở cuối con đường, cũng chỉ l� một sự bu�ng xả trọn vẹn m� th�i...
Bu�ng bỏ để bước tới
Một người bạn kể, c� một lần phải từ gi� căn ph�ng l�m việc m� anh đ� c� mặt
nơi đ� mỗi ng�y, trong gần ba mươi năm trời. Ng�y cuối anh ngồi thật y�n,
sắp đặt lại v�i quyển s�ch, v� đưa tay chạm v�o mặt b�n, chiếc ghế, tủ s�ch...
kh�ng gian ấy thật l�u. Như người m� trong bức tranh của thiền sư Hakuin,
anh sờ chạm v�o hiện tại, những g� đang c� mặt trong giờ ph�t n�y, v� rồi
bu�ng bỏ hết, để tiếp tục bước tới v�o một nơi m�nh kh�ng hề biết sẽ ra sao.
Ch�ng ta h�y tiếp x�c với sự sống của m�nh cho s�u sắc. V� sự sống
của m�nh được l�m bằng những g� bạn hả? Thật ra phần lớn n� kh�ng phải
được l�m bằng những sự kiện g� lớn lao, to t�t, m� chỉ l� những buổi
s�ng, buổi trưa, buổi tối, bằng những người bạn, người thương của m�nh,
bằng con đường m�nh đi, bằng những giọt mưa, những sợi nắng...
M� nếu như ta kh�ng c� mặt để tiếp x�c với những c�i b�nh thường
ấy, th� l�m sao ta c� thể nghĩ rằng m�nh thật sự đang sống! Ch�ng l�
một đ�a hoa, một hạt sỏi, một �nh trăng... m� ta chỉ c� dịp gặp một
lần tr�n con đường m�nh qua.
Tr�n con đường bạn đi, h�y nhớ cẩn trọng sờ chạm v�o thực tại
n�y đang c� mặt. Thật ra, tất cả cũng chỉ l� những g� đang diễn biến
ngay ch�nh trong th�n t�m m�nh. Bạn kh�ng cần t�m kiếm, kh�ng cần
dừng lại v� cũng kh�ng cần vội v�, h�y thấy r� tất cả những g� c�
mặt trong ta, rồi bu�ng xả v� tiếp tục bước tới. Bạn biết kh�ng, đ�i
khi ngay giữa những biến đổi v� thường, ta vẫn c� thể thấy được niềm
tin v� một sự b�nh y�n.
� Minh
T�nh Nguyễn Duy Nhi�n