Trầm tĩnh: hồ lô dung chứa sự kín đáo
Trầm tĩnh
Trầm tĩnh: hồ lô dung chứa sự kín đáo
TRƯƠNG BỒI CANH
-
NHÃ TUỆ dịch
Lạnh lùng khép kín, thường đi kèm sự nham hiểm bí
ẩn.
Hời hợt nóng vội, lại khiến người ta cảm thấy nông nổi khoác lác. Tốt nhất là
trầm tĩnh kín đáo, thể hiện sự chững chạc lịch lãm.
Thẳng thắn là một tính cách rất tốt, nhưng trầm tĩnh cũng là một đức tính hay;
khi cần thẳng thắn thì thẳng thắn, lúc cần trầm tĩnh thì phải trầm tĩnh.
Khi trầm tĩnh được thể hiện, thì hệt như một bức tranh nổi tiếng với hình ảnh
hữu hạn mà ý cảnh lại vô cùng vô tận, làm cho người ta tuy có thể vừa nhìn đã
hiểu ngay, nhưng lại cảm nhận được ý vị sâu xa, dư âm bất tận; như vậy đương
nhiên sẽ không phải đợi tới khi người ta có thời gian
rảnh
rỗi mới thưởng thức nó.
Đối với những người có suy nghĩ sâu sắc, cử chỉ chuẩn mực, thì những từ miêu tả
thường dùng của người không biết nguyên nhân là: “Không
biết trong
bình hồ lô của anh ta
chứa
đựng
những loại thuốc gì?” Những đứa trẻ trong thành phố có thể chưa từng được thấy
bầu hồ lô thật sự, nhưng ở trên phim hay trong sách vở, chắc chắn chúng đã từng
thấy chiếc bình hồ lô lớn mà
Thiết Quải Lý (Tie
Guai-li)
đã
cõng sau lưng trong “Tám vị tiên vượt biển” (Bát tiên quá hải). Có người dùng nó
đựng nước, có người dùng nó đựng rượu, cũng có người dùng nó đựng thuốc.
Bên
trong nó là gì luôn khiến người ta khó mà đoán được.
Kinh nghiệm qua sông nói cho chúng ta biết rằng: chỗ cạn thì róc rách có tiếng
nước, vực sâu thì trầm lặng không có tiếng; những nơi bọt nước bắn tung tóe,
tiếng nước chảy không ngừng, thường là những nơi nước cạn dễ vượt qua. Trong xã
hội công nghiệp và thương nghiệp bận rộn ngày nay, sự cạnh tranh khốc liệt, áp
lực nặng nề, người trầm tĩnh có thể chịu đựng áp lực, phát huy tài năng; người
nóng nảy thì thường ồn ào manh động, suốt ngày thấp thỏm lo âu.
Vì vậy, chúng ta nên coi bình hồ lô như là một người thầy, học cách trầm tĩnh
lắng đọng, giữ thái độ khiêm tốn hòa nhã, ung dung chững chạc.
Nông nổi, hời hợt, nóng vội, tất cả sẽ được bộc lộ ra trong lời nói cử chỉ, thái
độ biểu cảm của một người. Những lời nói này đa phần đều là buột miệng nói ra
chưa qua cân nhắc suy nghĩ, trau chuốt chỉnh sửa; trong quyết sách hay làm việc,
thường
đưa ra những quyết định vội vàng thiếu suy nghĩ, đã không có nguyên tắc, cũng
không có kế hoạch. Nếu cứ như vậy, khi xảy ra sai sót, thường gây ra hậu quả
nghiêm trọng; nói lỡ lời cố nhiên không rút lại được, việc làm sai thì cuối cùng
khó mà khắc phục hậu quả. Hối hận hay cứu vãn, tất cả đều đã quá muộn.
Người trầm tĩnh, chững chạc, kín đáo có thể không phải bao giờ cũng được thuận
buồn xuôi gió, hay không gặp trắc trở gì, nhưng chí ít sẽ không thường xuyên
phạm phải sai lầm, làm trò cười cho thiên hạ. Kiệm lời nghĩ sâu, bình tĩnh điềm
đạm, có thể giữ được sự khiêm tốn lịch thiệp, ung dung tự tại, đối nhân xử thế
cũng trở nên lịch sự nho nhã, tự nhiên cởi mở, không dẫn tới những hành động lời
nói thất lễ thô lỗ, khiến cho người khác ghét bỏ. Đây chính là một loại học vấn
và thái độ đối nhân xử thế, và cũng là một loại công phu tu dưỡng.
“Những lời không nên nói mà lại nói, thì gọi là lỡ lời; những lời nên nói mà
không nói thì gọi là có lỗi với người khác”. Người trầm tĩnh sâu sắc hoàn toàn
không phải là họ không nói gì, họ chỉ là không lên tiếng vào những thời điểm
không thích hợp ở những nơi không thích hợp và với những đối tượng không thích
hợp mà thôi.
Ăn nói trôi chảy là một loại tài hoa, trầm tĩnh kính đáo thì là một loại trí
tuệ. Vì vậy mà nói: “Hùng biện là bạc, trầm tĩnh là vàng”. Nói thì phải
suy nghĩ chính chắn, dùng lời lẽ thì nên cố gắng nói ngắn gọn, chính xác.
Có những lời không nên nói hết, có những việc không nên làm cạn tàu
ráo máng, hãy giữ lại một chút vãn hồi cho sau này, là nguyên tắc rất quan trọng
trong việc đối nhân xử thế; cho dù nhất thời sơ ý lỡ lời, làm hỏng việc, cũng
không đến mức gây ra hậu quả nghiêm trọng không thể cữu vãn. Làm việc thì cần
phải cân nhắc kỹ
càng, vừa cần phải có kế hoạch, lại càng cần phải có nguyên tắc, nhất quyết
không được quyết định vội vàng, làm việc lỗ mãng, mà phải thực hiện từng bước
một, suy nghĩ kỹ
càng rồi mới thực hiện. Trong giao tiếp xã hội, có qua thì phải có lại, nên duy
trì mối quan hệ bền vững, giữ vững uy tín, mới có thể nhận được sự chào đón và
tôn trọng.
Nếu những lời ngon tiếng ngọt có thể thu hút cơ quan cảm giác, thì trầm tĩnh kín
đáo lại có thể chạm đến tâm hồn con người. Học hỏi sự sâu lắng vững chắc
và sự
trầm tĩnh dung chứa của chiếc bình hồ lô sẽ mang lại lợi ích vô cùng cho cuộc
đời của bạn.
Nguồn: Trương Bồi Canh (2003), Trí tuệ đích thược thi, NXB.Từ
Tế Văn
Hóa
Chí
Nghiệp,
thành phố Đài Bắc, tr.66-69.