Minh Thạnh
Ngày nay, biểu
hiện của xa hoa lợi
dưỡng trong nếp sống tu hành của
người tu sĩ Phật giáo vượt xa thời Đức
Phật tại thế.
Ngày xưa lợi dưỡng, xa hoa của người
tu sĩ Phật giáo chỉ là sự
thọ nhận cúng dường vượt trội so với những người tu sĩ khác, từ
đó, có được sự cung kính, danh
vọng, nể trọng, tự cao.
Ngày nay, cũng là sự cung
kính, danh vọng, tự cao, được nể trọng, nhưng là từ
việc sử dụng những phương tiện cao cấp, đắt tiền, phô trương sự xa xỉ,
giàu sang, hơn người. Từ đó, người
tu sĩ lợi dưỡng cảm thấy tự phụ vì danh vọng,
sự vượt hơn mọi người do nếp sống xa hoa,
lợi dưỡng mang lại.
Trong
Kinh Tương Ưng Bộ, Đức Phật đã nhiều lần phê phán
những trường
hợp tỳ kheo lợi dưỡng, tự phụ do danh vọng, do sự cung kính từ
lợi dưỡng đem lại. Có một loạt kinh nói về
việc này.
Ở đây,
chúng tôi xin chọn giới thiệu một bài kinh
tiêu biểu nhất về vấn đề nói trên, trong
đó Đức Phật phê phán rất mạnh mẽ (1).
Tuy việc lợi
dưỡng để
thủ đắc sự cung kính,
danh vọng, sự nể trọng, phát sinh tự cao,
tự phụ về biểu hiện, ở hai thời đại có sự khác
nhau, nhưng đều cùng những nét cơ bản: Có được sự hơn người về điều kiện vật chất có thể là
số lượng, có thể là
chất lượng,
phô trương, tự cao về
điều đó, coi thường những người đồng tu không có được
như mình.
Sư phê phán mạnh mẽ của Đức Phật thể hiện trong ví dụ
mà ngài
sử
dụng.
Lợi dưỡng được
ví như phân. Người thủ đắc lợi dưỡng như trùng ăn phân, Đức
Phật gọi đó là “kẻ ngu si”, thủ đắc lợi dưỡng cung kính, danh
vọng, bị những thứ đó chi phối sẽ “đem lại bất hạnh, đau khổ lâu dài”.
Dưới đây là
toàn văn bài kinh “Trùng phẩn” (Tạp,
Đại 2, 346a) (S.ii, 228)
1)
Tại Sàvatthi
2)
- Khổ lụy,
này các
Tỷ-kheo,
là lợi đắc, cung kính, danh vọng,
thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp để chứng đắc vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
3)
Ví như, này các
Tỷ-kheo, một
con trùng phẩn, ăn phân,
đầy những phân, tràn ngập
những phân, và trước mặt có một
đống phân lớn.
4)
Nó khinh miệt các con trùng
phẩn
khác và
nói: "Ta ăn phân, đầy những phân, tràn ngập những phân, và trước mặt ta, có
đống phân lớn này".
5)
Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, ở đây, có Tỷ-kheo
bị lợi đắc, cung kính, danh vọng
chi phối, tâm bị xâm chiếm,
vào buổi
sáng đắp y, cầm y bát, vào làng hay
thị
trấn để khất thực. Vị ấy tại đây đã ăn uống no đủ, lại được mời vào ngày
mai, và
bình
bát của vị ấy được tràn đầy.
6)
Vị ấy đi đến ngôi vườn (tịnh xá) và giữa
chúng Tỷ-kheo khoe khoang như
sau: "Ta ăn
uống no đủ,
lại được
mời vào ngày mai, và
bình bát này của ta
tràn đầy. Ta nhận được các vật dụng
như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bịnh. Nhưng các Tỷ-kheo khác công đức ít, ảnh hưởng
ít, không nhận được các vật dụng
như y áo, đồ ăn
khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh".
7)
Vị ấy bị lợi đắc, cung kính, danh
vọng chi phối, tâm bị xâm
chiếm, khinh miệt các Tỷ-kheo chánh hạnh khác. Này các Tỷ-kheo,
như vậy sẽ đem lại bất hạnh, đau khổ lâu dài
cho kẻ ngu si ấy.
8)
Như vậy khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng , thật là đắng
cay, ác độc, là chướng ngại pháp để chứng đắc vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
9)
Như vậy,
này các
Tỷ-kheo,
các Ông
cần
phải học tập.”
(1)
Kinh tương
ưng bộ, tập II, Việt
dịch: Hòa thượng Thích Minh Châu, Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam ấn hành, 1993.