Đời sống là một chuỗi những câu chuyện xen lẫn nhau, không phải là những khái niệm. Khái niệm thì khác xa với sự thật. Do vậy, một câu chuyện được kết cấu với tình tiết phong phú và có ý nghĩa thì gần gũi với đời sống thực tế. Đó là lý do tại sao chúng ta dễ dàng liên hệ với đời sống qua các câu chuyện hơn là những lý thuyết trừu tượng. Và đó cũng là lý do mà thầy Ajahn Brahm - tu sĩ người Anh, Tu viện trưởng rừng thiền Bodhinyana và là Giám đốc hội Phật học Tây Úc - chọn cách giảng dạy, trình bày pháp thông qua những câu chuyện.

Sự hiểu biết sâu sắc, tình thương yêu và lòng từ bi chảy xuyên suốt qua những câu chuyện của thầy Ajahn Brahm giống như những dòng sông của nguồn hy vọng; nó khéo léo trong việc liên hệ đến lời dạy của đức Thế Tôn và con đường đạt được hạnh phúc thật sự.  Mỗi câu chuyện kể, ẩn chứa bên trong nó là bài học về chánh niệm, trí tuệ và từ bi - những yếu tố nền tảng của Phật giáo. “Sự thật” bên trong mỗi câu chuyện sẽ được khám phá qua chính kinh nghiệm trong đời sống của mỗi chúng ta.

Chúng tôi sẽ lần lượt chuyển ngữ để giới thiệu đến bạn đọc.

Mong rằng tất cả chúng ta sẽ mở cánh cửa lòng mình ra để đón nhận nó.

***

Cách đây vài thế kỷ, có 7 vị tăng nọ cùng sống trong một hang động, trong một khu rừng rậm ở châu Á, hành thiền với đề mục về tâm từ.

Vị tăng trưởng nhóm, anh trai và người bạn tốt nhất của ông ta. Vị thứ tư là người đối đầu với vị tăng trưởng nhóm; họ luôn bất đồng về quan điểm. Vị thứ năm là vị tăng già nua, quanh năm ông ta chờ đợi sự chết đến gõ cửa bất kỳ lúc nào.Vị thứ sáu thì bệnh hoạn, cái chết cũng luôn chờ sẵn. Vị cuối cùng, vị thứ bảy, là một người vô tích sự. Ông ta luôn ngáy khi hành thiền, cũng không thể nhớ lời kinh tụng, và nếu ông ta tụng thì rất lạc điệu; thậm chí ông ta cũng không thể cất giữ những chiếc y của mình cho ngăn nắp tề chỉnh.

Tuy nhiên, những người khác thì khoan dung với ông ta và đã cảm ơn ông ta đã dạy cho họ lòng nhẫn nại.

Một ngày kia, có băng cướp nọ khám phá ra hang động. Nó rất cách biệt và là nơi ẩn núp tốt, vì vậy chúng muốn chiếm lấy để làm sào huyệt, đó cũng là lý do chúng quyết định giết tất cả các vị tăng.

May mắn thay, vị tăng trưởng nhóm là một diễn giả có tài thuyết phục. Ông ta đã giải quyết được - đừng hỏi tôi phải làm thế nào để thuyết phục bọn cướp, ngoại trừ một người, người mà sẽ bị giết để cảnh báo cho những người khác là không được cho bất kỳ ai biết địa điểm của hang động. Đó là điều duy nhất mà ông ta có thể làm. Vị tăng trưởng nhóm lặng yên trong vài phút và đã đưa ra một quyết định đáng kinh sợ - ai sẽ là người hy sinh để những người khác được tự do ra đi.

Khi tôi kể câu chuyện này trong hội chúng, tôi ngừng lại ở đây để hỏi những thính giả của tôi: “Thế nào, các bạn nghĩ ai là người mà vị tăng trưởng nhóm đã chọn?”

Câu chuyện dừng lại trong giây lát cho một vài thính giả của tôi đang từ trạng thái ngủ gà ngủ gật trong suốt buổi thuyết giảng và nó đã đánh thức những người đang ngủ. Tôi nhắc lại với họ rằng, có một vị tăng trưởng nhóm, người anh trai, người bạn tốt nhất, người đối đầu, vị tăng già nua và vị tăng bệnh hoạn (cả hai đều đang chờ chết) và vị tăng vô tích sự. Các bạn nghĩ ai là người ông ta chọn?

Sau đó một vài thính giả đề nghị là vị tăng đối đầu. Tôi trả lời là “không”.

-         “Anh trai ông ấy?”

-         “Sai”

Vị tăng vô tích sự luôn luôn được đề cập - chúng ta thật là không nhân đức! Ngay lập tức, tôi đã đùa một tí, tôi tiết lộ câu trả lời: vị trưởng nhóm đã không có khả năng để chọn lựa.

Tình yêu thương của ông ta đối với anh trai thì cũng giống như tình yêu thương ông ta đối với người bạn tốt, không hơn không kém; tình yêu thương của ông ta đối với người bạn tốt cũng giống y hệt với tình yêu thương của ông ta dành cho người đối đầu, cho vị tăng già nua, vị tăng bệnh hoạn, và thậm chí là cho vị tăng vô tích sự dấu yêu. Ông ta đã tuyệt vời trong câu nói đầy ý nghĩa: “Cánh cửa lòng tôi sẽ luôn mở để đón bạn, dù bạn làm gì, bạn là ai". Cánh cửa tâm hồn của vị tăng trưởng nhóm đã rộng mở cho tất cả, không điều kiện, không phân biệt; đó là tình yêu thương chân thật tự bản chất.

Và điều thấm thía nhất là tình yêu thương của ông ta đối với người khác thì bình đẳng như đối với chính ông ta. Cánh cửa tâm hồn ông ta mở ra cho chính ông ta cũng y như vậy. Đó là lý do tại sao ông ta không thể chọn lựa giữa chính ông ta và những người khác.

Tôi nhắc Jadaeo - một người đạo Cơ Đốc - thính giả của tôi rằng, những cuốn sách của họ đã nói “yêu người láng giềng của anh như chính bản thân anh”. Không có cái gì hơn và cũng không có cái gì kém thua bạn; nó bình đẳng với chính bạn. Điều này có nghĩa là hãy yêu mến người khác như người đó sẽ yêu mến chính họ, và hãy yêu mến chính bản thân mình cũng như sự yêu mến đối với người khác.

Tại sao phần lớn trong hội chúng của tôi đã nghĩ rằng, vị trưởng nhóm sẽ chọn chính ông ta để chịu chết? Tại sao như vậy? Trong văn hóa của chúng ta, chúng ta luôn luôn hy sinh chính bản thân chúng ta cho người khác, và đây là điều vẫn có giá trị?

Tại sao chúng ta lại quá khắt khe, phê phán và trừng phạt chính chúng ta hơn ai khác? Đó là một và cùng một lý do: chúng ta chưa học được cách yêu thương chính chúng ta.

Nếu bạn gặp phải khó khăn để nói với người khác “cánh cửa lòng tôi luôn mở để đón bạn, dù bạn làm gì, bạn là ai”. Sau đó điều khó khăn này sẽ là chuyện vặt vãnh khi so sánh với khó khăn mà bạn sẽ đối mặt để nói với chính bạn: “Tôi, một người đã sống quá khép kín quá lâu rồi, lâu đến nỗi mà tôi không thể nhớ ra được. Chính tôi. Cánh cửa lòng tôi thì mở ra cho tôi cũng như vậy. Tất cả, dù sao đi nữa, tôi đã làm. Hãy vào đi.”

Đó là lý do tại sao tôi nói rằng tình yêu thương đối với chúng ta nó được gọi là lòng bao dung. Nó sẽ là nấc thang tự do từ tù ngục của mặc cảm tội lỗi; nó là sự bình yên ở nơi mỗi chúng ta. Và nếu bạn có can đảm để nói những lời này với chính bạn một cách chân thật, trong sâu thẳm tâm hồn của bạn, khi đó tâm bạn sẽ hướng thượng, không tụt lùi, để đón nhận tình yêu thương cao cả.

Mỗi ngày, tất cả chúng ta phải nói với chính mình những lời này, hoặc một câu gì đó tương tự, nói với sự thành thật, không phải là một trò chơi ngôn ngữ. Khi chúng ta làm, nó như thể là một phần của chính chúng ta, điều mà không thể không chấp nhận; đời sống bên ngoài thì lạnh lẽo quá lâu rồi, bây giờ hãy trở về nhà. Chúng ta cảm thấy tất cả được hợp nhất và tự do để hạnh phúc. Chỉ khi chúng ta yêu thương chính chúng ta như mức độ có thể, thì chúng ta mới hiểu được nó thật sự có ý nghĩa gì với yêu thương người khác, không hơn không kém.

Và vui lòng nhớ rằng, bạn không phải hoàn hảo, không lỗi lầm, để mà có thể yêu thương chính bạn. Nếu bạn chờ đợi một sự hoàn hảo, nó sẽ không bao giờ đến. Chúng ta phải mở cánh cửa tâm hồn mình, dù chúng ta đã làm gì! Một khi vào bên trong, khi đó chúng ta hoàn hảo.

Người ta thường hỏi tôi điều gì xảy ra với 7 vị tăng đó khi mà vị trưởng nhóm đã nói với bọn cướp rằng ông ta không thể chọn lựa.

 Câu chuyện, như tôi đã được nghe cách đây nhiều năm, đã diễn đạt: “Nó dừng lại ngay nơi mà tôi đã chấm dứt.”[i]

Tôi biết điều gì xảy ra tiếp theo; tôi hình dung được điều gì xảy ra sau đó. Khi vị trưởng nhóm giải thích với bọn cướp rằng ông ta không thể chọn lựa giữa ông ta và người khác, nó đã gián tiếp chỉ ra ý nghĩa của tình yêu thương và lòng bao dung giống như tôi vừa mới trình bày với các bạn, sau đó tất cả bọn cướp đã xúc động và nó đã thôi thúc họ, không chỉ khiến họ để cho các vị tăng sống, mà chính họ cũng đã cải tà quy chánh và trở thành những tu sĩ.

Thích Nữ Khánh Năng dịch

(Nguyên tác: “Opening the Door in Your Heart and others Buddhist tales of Happiness”, Ajahn Brahm, Buddhist Publiccation Society, Kandy, Sri Lanka)