Minh Thạnh

Phật giáo, nhìn chung, là một tôn giáo xuất thế. Điều đó, có nghĩa là Phật giáo có xu hướng tách rời, cách ly, độc lập với các hoạt động chính trị.

Tuy nhiên, điều này có vẻ dần dần thay đổi. Phật giáo nhiều nước ngày càng có xu hướng nhập thế. Điều đó có nghĩa là Phật giáo phải tiếp cận nhiều hơn với các hoạt động chính trị.

chùa, Đài Loan

Tuy vậy, ở nhiều nước Châu Á, mối quan hệ Phật giáo với hoạt động chính trị chỉ được thể hiện ở cấp độ cá nhân hay nhóm. Ngoại trừ Trung Quốc và Việt Nam, hầu hết các nước Châu Á còn lại, Phật giáo không có tổ chức thống nhất, mà có nhiều tổ chức khác nhau cùng hoạt động. Vì vậy, hiếm có hiện tượng tổ chức Phật giáo quốc gia tham gia các hoạt động chính trị, mà ở mức cao nhất, chỉ thường là các tông phái, hệ phái, tập hợp một số chùa.

Riêng Phật giáo Đài Loan trước sự kiện chính trị quan trọng là bầu cử năm 2012 thì ra sao?

Thực chất vấn đề bầu cử tổng thống ở Đài Loan không nằm ở việc lựa chọn ứng cử viên nào, đảng chính trị nào, mà là sự lựa chọn giữa hai quan điểm:

1-     Vẫn coi Đài Loan thuộc về một nước Trung Quốc thống nhất, chủ trương hòa dịu với Trung Quốc, giữ nguyên hiện trạng. Tiêu biểu cho quan điểm này là Đảng Quốc Dân, với ứng cử viên Trần Thủy Biển đương kiêm tổng thống Đài Loan.

2-     Tuyên bố Đài Loan độc Lập, xu hướng hai nước Trung Quốc trước đây (Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Trung Hoa Dân quốc) nay có thể không còn phù hợp. Tiêu biểu cho quan điểm này là Đảng Dân Tiến , Đảng đối lập chính với ứng viên Thái Anh Văn.

Cuộc bầu cử chắc chắn nhiều kịch tính, khó dự đoán kết quả.

Thế thì, thái độ của Phật giáo Đài Loan, một lãnh thổ có đông đảo Phật tử, ra sao?

Về cơ bản, Phật giáo Đài Loan ủng hộ quan điểm một nước Trung Quốc, do đó, nhìn chung, dường như có xu hướng nghiêng về phía Đảng Quốc Dân.

Trên phần nhiều các kênh truyền hình Phật giáo Đài Loan, hình ảnh nước Trung Hoa thường được thể hiện với toàn bộ lãnh thổ hai eo bờ biển, thay vì chỉ riêng đảo Đài Loan.

Vị lãnh đạo của tông phái Phật Quang Sơn, một trong số những tông phái có ảnh hưởng lớn đối với Phật tử Đài Loan, Hòa tượng Tinh Vân, đã thể hiện rõ quan điểm một nước Trung Hoa trong những phát biểu và việc làm của ngài.

Hòa thượng Tinh Vân đã  phối hợp cùng Phật giáo Trung Quốc đại lục tổ chức Diễn đàn Phật giáo thế giới tại Đài Loan, nhưng coi đây là do Phật giáo Trung Quốc tổ chức. Tại diễn đàn Đại sư Tinh Vân đã tuyên bố mạnh mẽ: “không có người Đài Loan” (“no Taiwanese”), có thể hiểu là Phật giáo Đài Loan, mà người Đài Loan là “người Trung Hoa” (Taiwanese “are Chinese”) (theo Wikipedia, mục từ “Hsing Yun” (Tinh Vân)).

Hội Từ tế của Ni sư Chứng Nghiêm không bộc lộ mạnh mẽ quan điểm như Phật Quang Sơn. Tuy nhiên, được phép và được hỗ trợ hoạt động tại Trung Quốc, Hội Từ tế đã có những nỗ lực lớn lao để kết  nối hai bờ eo biển Đài Loan. Trong bối cảnh như thế, quan điểm Đài Loan độc lập, cắt rời với Trung Hoa, thậm chí đối nghịch, chiến tranh, rõ ràng không phải điều mà Hội Từ tế mong muốn.

Các tông phái Phật giáo khác tại Đài Loan đều coi 1,4 tỷ dân Trung Quốc là đối tượng hoằng pháp trọng tâm. Vùng phủ sóng của tất cả các kênh truyền hình Phật giáo đều bao gồm lục địa Trung Quốc. Vì vậy, xu hướng tăng cường quan hệ giữa 2 bờ eo biển là điều có lợi chung cho Phật giáo Trung Quốc.

Hơn nữa, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa luôn luôn đe dọa sử dụng vũ lực thu hồi Đài Loan, nếu chính quyền Đài Loan tuyên bố độc lập. Từ quan điểm triệt để chống chiến tranh, nhất là nội chiến, Phật giáo Đài Loan khó mà liều lĩnh với quan điểm của Đảng Dân Tiến.

Tưởng cũng cần nói thêm, là đa số các nhân vật lãnh đạo Đảng Dân Tiến theo Thiên Chúa giáo.

Trong khi đó, Đảng Quốc Dân, từ sau Tổng thống Lý Đăng Huy, ngày càng thể hiện rõ xu hướng thân Phật giáo. Phật giáo không phải  là quốc giáo của Đài Loan, nhưng các chính trị gia Đảng Quốc Dân luôn coi “Phật giáo là yếu tố không thể thiếu của Đài Loan”. Lễ Phật Đản được tổ chức tại quảng trường Dinh Tổng thống, Đài Bắc, và trong mấy năm nay luôn có sự hiện diện của tổng thống Mã Anh Cửu.

Nếu ứng viên Đảng Dân tiến, bà Thái Anh Văn đắc cử tổng thống, chắc chắn quan hệ giữa 2 bờ eo biển Đài Loan sẽ trở nên xấu đi. Điều đó rất bất lợi cho Phật giáo Đài Loan trong hoạt động hoằng pháp của mình tại Đại lục.