Hợp lưu văn hóa: Phật giáo gặp văn hóa đại chúng

Hợp lưu văn hóa: Phật giáo gặp văn hóa đại chúng

Yan Zhuang & Seung-ku Lee - Nguyên Giác dịch

Lời dịch giả: Dưới đây là bản dịch bản tin "Cultural remix: Buddhism meets pop culture" trên báo DtNext.in hôm 4-10-2025, của Yan Zhuang & Seung-ku Lee, hai phóng viên của báo New York Times. Cần ghi nhận rằng giới trẻ Nam Hàn đã dùng chữ "Buddhistcore" để chỉ sản phẩm có tính thương mại đại chúng, kết hợp các biểu tượng và triết lý Phật giáo truyền thống. Chữ đó khác với chữ "Buddhism-core" trong học thuật để chỉ cho cốt tủy Phật pháp, như Tứ diệu đế, lý Nhân duyên. Bản tin ghi rằng, cho dù Phật giáo đã suy yếu tại Nam Hàn, nhưng vẫn còn có thể thu hút giới trẻ tham dự các sự kiện văn hóa đại chúng; dù vậy, để giới trẻ trở thành tín đồ thuần thành lại là chuyện không dễ. Cần ghi thêm: bản tin tiếng Anh viết cho độc giả Hoa Kỳ, không viết riêng cho Phật tử. Hình nơi đây sẽ chỉ lấy từ video "2025 Seoul International Buddhism Expo" trên YouTube.

.... o ....

Hội nghị này là một trong nhiều cách các nhà sư đang cố gắng thể hiện sự phù hợp với thời đại của một tôn giáo mà một số người trẻ coi là lỗi thời và chỉ tồn tại trong các ngôi chùa trên đỉnh núi.

Các gian hàng được ưa chuộng nhất tại hội nghị Phật giáo ở Nam Hàn là những gian hàng bán sản phẩm “Buddhistcore”. Khách tham dự, chủ yếu ở độ tuổi 20s và 30s, đã chen chúc nhau để mua móc khóa hình Đức Phật bằng đèn neon với hình trái tim thay cho đôi mắt, và những chiếc áo phông phong cách đường phố với khẩu hiệu như “Giữ im lặng và thiền định” (Shut up and meditate).

“Tôi đến để mua một chiếc áo, nhưng bán hết sạch rồi”, cô Kim Mijin, 31 tuổi, cho biết. Thay vào đó, cô đã mua một chiếc nam châm hình trái tim màu đỏ tươi có dòng chữ “Chúng sinh hữu tình ơi, tôi yêu các bạn” (Sentient beings, I love you).

Cô nói, “Giờ đây tôi có thể khoe với bạn bè rằng tôi đã tham dự hội chợ này”.

Phật giáo đề cao buông bỏ: đạt đến giác ngộ bằng cách buông bỏ của cải và cảm xúc. Nhưng tại Hội chợ Phật giáo Quốc tế Busan (Busan International Buddhist Expo) vào tháng 8, Phật giáo được trưng bày đã được tái hiện lại để phù hợp với người tiêu dùng trẻ tuổi - “Phật giáo tinh túy, cốt lõi” (Buddhism-core), như cách ban tổ chức gọi.

Hội nghị này là một trong nhiều cách các nhà sư đang cố gắng thể hiện sự phù hợp với thời đại của một tôn giáo mà một số người trẻ coi là lỗi thời và chỉ giới hạn trong các ngôi chùa trên đỉnh núi. Cộng đồng Phật giáo cũng đã tổ chức một chương trình truyền hình thực tế về hẹn hò (dating reality show: gặp trực tiếp trên TV để hy vọng kết hôn) lấy bối cảnh tại một ngôi chùa, ra mắt một đoàn nhạc gồm các Tăng, Ni theo phong cách thần tượng K-pop, và tổ chức các lớp học lướt sóng như một phần của du lịch nhà chùa.

Nhiều sáng kiến ​​đã lan truyền nhanh chóng trên mạng và thu hút đông đảo giới trẻ. Nhưng vẫn chưa rõ liệu sự chú ý này có chuyển thành sự gắn kết lâu dài hay không. "Thu hút giới trẻ đến các sự kiện như hội chợ là một chuyện, trở thành một tín đồ mới lại là một rào cản khác", Lee Sang-hun, giáo sư đứng đầu một hiệp hội các học giả Phật giáo, cho biết.

Phật giáo được truyền vào bán đảo Triều Tiên thông qua Trung Quốc vào khoảng thế kỷ IV và sau đó trở thành quốc giáo. Có hàng ngàn ngôi chùa trên khắp đất nước, và ngày Phật đản là một ngày lễ quốc gia.

Nhưng hiện nay, nhiều người Hàn Quốc coi Phật giáo là một di sản văn hóa hơn là một tôn giáo. Trong cuộc điều tra dân số năm 2015, 15,5% được xác định là Phật tử, giảm 7% so với năm 2005.

Ở những nơi khác tại châu Á, các cộng đồng Phật giáo cũng đang đổi mới. Các nhà sư ở Nhật Bản đã mở quán bar và tham gia trình diễn thời trang. Các nhạc sĩ Phật giáo đương đại bao gồm một nhà sư beat-boxing ở Nhật Bản, một ban nhạc Đài Loan tụng kinh theo phong cách death-metal, và các nhóm nhạc rock theo chủ đề Phật giáo ở Malaysia và Indonesia.

Một số nỗ lực này được truyền cảm hứng từ âm nhạc thờ phượng đã thu hút giới trẻ đến các đại nhà thờ Cơ đốc giáo, theo Jack Meng-Tat Chia, giáo sư nghiên cứu Phật giáo tại Singapore. Tuy nhiên, Phật giáo đang phải đối mặt với một thách thức lớn ở Hàn Quốc, nơi Tin Lành (Protestantism) đã vượt qua nó để trở thành tôn giáo phổ biến nhất. Cơ đốc giáo ở đây thường gắn liền với sự hiện đại, trong khi Phật giáo bị coi là lỗi thời, Giáo sư Chia nói.

Một số người trẻ tại hội chợ Busan cho biết họ đang cố gắng thay đổi quan niệm đó. "Người Hàn Quốc có xu hướng coi tôn giáo này là dành cho người lớn tuổi, chỉ có thể tìm thấy ở những ngôi chùa sâu trong núi. Phật giáo mà tôi đã trải nghiệm thật thú vị và tuyệt vời. Tôi muốn truyền tải cảm giác đó", Ju Yeo-jin, 30 tuổi, một người bán quần áo dạo phố bình dân, cho biết”.

Nhiều nỗ lực tuyển dụng được dẫn dắt bởi tông phái Tào Khê (Jogye Order), tông phái Phật giáo lớn nhất cả nước. Hòa thượng Myo-jang, một nhà sư và là đại diện của tông phái, cho biết các chiến dịch vận động của tông phái đã được đẩy mạnh trong những năm gần đây. Các sự kiện xoay quanh các xu hướng văn hóa đặc biệt hiệu quả.

Một ví dụ: Lễ kỷ niệm Đức Phật đản sinh năm nay, với những quả bóng kim loại ghi dòng chữ “Chúc mừng sinh nhật Đức Phật” (Happy Birthday Buddha) và đồ uống được trang trí bằng sô-cô-la hình hoa sen, mô phỏng các sự kiện “quán cà phê sinh nhật” mà người hâm mộ K-pop tổ chức cho các ngôi sao của họ. “Chúng tôi cố gắng làm điều đó bằng ngôn ngữ của họ và trong tầm mắt của họ”, Myo-jang nói.

Ông tin rằng cách này đang hiệu quả. Những người tới chùa đang có xu hướng trẻ hơn, và ngôi chùa của ông ở Seoul đã thành lập một nhóm thanh thiếu niên lần đầu tiên vào năm ngoái. Lượng người tham dự trong cả hai triển lãm ở Seoul và Busan đã tăng gấp đôi trong năm nay, lên khoảng 200.000 và 100.000 người.

Ngoài việc mua móc chìa khóa và áo phông, khách tham dự hội chợ còn được thử nghiệm thiền tập, thưởng thức đồ ăn thuần chay và xin lời khuyên từ các nhà sư về những vấn đề như rắc rối trong các mối quan hệ tình cảm.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng mặc dù hội chợ khiến Phật giáo có vẻ thú vị hơn, nhưng họ khó có thể theo đuổi tôn giáo này sâu sắc hơn. "Nó đã làm tăng sự quan tâm của tôi đến Phật giáo trong thời gian ngắn, nhưng tôi không nghĩ nó sẽ kéo dài quá vài ngày", theo lời Lee Hana, 29 tuổi, chia sẻ sau khi chụp ảnh khi đội mái tóc giả xoăn xoăn của Đức Phật.

Lee cho biết một số mặt hàng dường như giống một cách để giới trẻ mượn những khẩu hiệu Phật giáo - ví dụ như về sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống - hơn là một biểu hiện của sự gắn kết tôn giáo.

Cộng đồng Phật giáo đang vật lộn với việc làm thế nào để cân bằng giữa cách tiếp cận ít áp lực này với mong muốn có thêm nhiều tín đồ thực hành. "Về cơ bản, chúng tôi là một tôn giáo, vì vậy sẽ rất tốt nếu số lượng Phật tử tăng lên. Nhưng nhiều người trẻ nói với chúng tôi rằng tốt hơn là chúng tôi không nên ép buộc", Myo-jang phát biểu tại trụ sở Tào Khê ở Seoul.

Hiện tại, “Phật giáo tinh túy, cốt lõi” (Buddhism-core) có thể ít đề cập đến sự giác ngộ mà tập trung nhiều hơn vào những bức tượng Phật neon đeo kính râm.

Nguồn: Cultural remix: Buddhism meets pop culture - by Yan Zhuang & Seung-ku Lee

https://www.dtnext.in/amp/edit/cultural-remix-buddhism-meets-pop-culture-848467

Chia sẻ: