Một tỉnh thức bình thường
mot baiMột tỉnh thức bình thường
Một tỉnh thức bình thường
Vài
năm trước đây, khi tôi chuẩn bị đi hướng dẫn một khóa thiền tại một
thành phố ở xa, một người trong ban tổ chức gọi đến hỏi xem tôi có cần
những món ăn gì đặc biệt không.
Tôi cám ơn sự chăm sóc của anh và nói cho anh ta nghe về những
sở thích ăn uống của tôi. Tôi nói rằng tôi thường không ăn điểm tâm gì
nhiều, nhưng thích uống cà phê mỗi buổi sáng.
Anh trả lời, với một giọng rất ngạc nhiên: “Bà uống cà phê à?” Tôi
chợt ý thức ngay là tôi mới vừa tự thú một lỗi lầm trong sự tu tập của
mình với anh ta. Tôi cần phải suy nghĩ thật nhanh tìm một lối thoát,
một lời giải thích, mà phải cho khôn khéo nữa kìa! Phải làm sao để vẫn
giữ được cái uy tín "tâm linh" của mình, rằng sự thật là tôi cũng không
cần uống cà phê cho lắm!
Bình thường trong cuộc sống bình thường.
Tôi nghĩ người ta thường hay có một số quan niệm hơi cao kỳ về thế nào là một người “biết tu tập.”
Trong phòng tôi có treo một tấm hình hí họa, vẽ hai người ngồi
ăn với nhau trong một quán cà phê . Một người nói với người kia: “Ngày
nay, tìm gặp được một người như bạn, không bàn về năng lượng vũ trụ hay
nói về tỉnh thức, tôi cảm thấy sung sướng và thoải mái vô cùng!”
Tôi đồng ý! Trong sự tu tập, ta thường rất dễ bị kẹt vào một
thái độ bề ngoài, cố gắng làm sao để hành xử cho “giống như một người
tỉnh thức.”
Một
người bạn rất thân của tôi, trong khi ngày càng trở nên một vị thầy dạy
thiền có uy tín, ông không hề cảm thấy ngại ngùng khi nói cho người
khác biết là ông vẫn còn thích xem đá banh lắm! Ông còn tự thú là đôi
khi ông cảm thấy rất hào hứng về những trận đá nữa, ông cổ võ trước máy
ti-vi như thể là đang ở trong sân vận động vậy. Mà ông không có cái
thái độ anh hùng là “Xin cho đội nào giỏi thắng” đâu nhé!
Quen
thân với ông, tôi biết ông có một sự hiểu biết rất sâu sắc, nhưng ông
vẫn hành xử như một người bình thường trong một thế giới bình thường.
Là một người tu tập, có một tâm trong sáng và tĩnh lặng, không có nghĩa
là ta phải trở nên kỳ quặc hay khác thường.
Tự chúng chỉ là những phương tiện
Ðôi
khi người ta quyết định thay đổi lối sống của mình để nuôi dưỡng chánh
niệm, để giúp cho sự tỉnh thức của họ. Có người tham gia vào một nhóm
tu học hoặc vào một dòng tu. Có người thay đổi lối ăn uống của họ. Có
người chọn một lối sống nào đó. Tất cả những sự chọn lựa ấy, đối với
một số người, là những phương tiện rất hữu ích cho sự tỉnh thức của họ, nhưng tự chúng vốn không phải là tâm linh.
Khi
tôi mới bắt đầu tập thiền vào đầu thập niên bảy mươi, thì dường như ở
Tây phương, mọi người ai ai cũng tập thiền. Mỗi cuối tuần bạn đều có
thể đi tham dự một khoá thiền tập, không dưới hình thức này thì cũng
bằng hình thức khác. Chương trình quảng cáo cho khoá thiền bao giờ cũng
hứa hẹn là sau mấy ngày thực tập miên mật, bạn sẽ được “tỉnh thức”!
Tôi
còn nhớ thời gian ấy có lần đi tham dự một buổi tiệc, mọi người cười
đùa, ăn uống, thăm hỏi nhau vui vẻ. Và ngay giữa đám đông của buổi tiệc
có một người ngồi yên một mình, với một vẻ mặt khác với mọi người,
thinh lặng, thanh thản, hoàn toàn như không biết đến những gì đang xảy
ra chung quanh. Một người bạn kề sát bên tai tôi nói nhỏ, "Xem bạn ấy
đó, bạn ấy là người đã tỉnh thức rồi đấy!" Và lúc ấy tôi tự nghĩ, "Nếu
tỉnh thức có nghĩa là như vậy, thì chắc tôi không muốn đâu!"
Chỉ có chánh niệm và tỉnh giác.
Tôi
từng nghe kể về những người có khả năng xuất hiện ở hai nơi cùng một
lúc hoặc bay bổng trong không trung. Đôi khi, trong lúc ngồi thiền, tôi
kinh nghiệm một cảm giác khinh an rất đặc biệt trong thân, tôi tưởng
tượng rằng có lẽ mình cũng đang sắp sửa bay bổng đây. Tôi hy vọng tôi
sẽ bay thật. Tôi nghĩ việc ấy sẽ rất là tuyệt vời, bay cao lên khỏi tọa
cụ của mình, lơ lửng giữa chừng trong không khí.
Tôi
nghĩ trong thời gian mới bắt đầu thiền tập, đa số chúng tôi ai cũng mơ
có được những trải nghiệm phi thường và kỳ diệu hết.
Nhưng tất cả các vị thầy Phật giáo dạy thiền cho tôi, vào thập niên của 70, các ngài chỉ nói đến vấn đề chánh niệm và tỉnh giác,
chứ không hề quan tâm gì đến những trải nghiệm tỉnh thức, năng lượng vũ
trụ, hay những điều gì kỳ diệu, phi thường. Các ngài chỉ nói về “thấy cho rõ”, "nhìn cho sâu sắc." Và thật ra, bấy nhiêu đó thôi, cũng có thể đem lại cho ta hạnh phúc và chấm dứt được khổ đau trong cuộc sống này rồi.
Và có lẽ đó là một phép thần thông mà tôi thật sự muốn được!
Sylvia Boorstein
— Minh Tánh Nguyễn Duy Nhiên dịch