Mây núi nào không bay cạnh núi
Tối nay trên đường về nhà, tôi thấy một vầng trăng tròn sáng thật to mới lên. Người ta cho biết tối nay có một “super moon” mà mỗi năm chỉ xuất hiện một vài lần, khoảng thời gian khi mặt trăng ở gần trái đất nhất. Mùa đông nên trời tối sớm, một vầng trăng vàng to nằm giữa bầu trời ngay trên những cao ốc thành phố.
Phố xá đông người đang vội vã trên đường về nhà sau một ngày làm việc bận rộn. Giữa những náo nhiệt, một vầng trăng thật to vẫn lặng yên tròn sáng trên cao. Đẹp và tĩnh lặng. Tôi chợt muốn ghi giữ lại hình ảnh ấy. Nhưng cuộc sống thì cứ trôi, không có gì là đứng yên mãi cho ta đâu bạn hả…
Thầy Ajahn Brahm cũng có chia sẻ một kinh nghiệm tương tự trong một chuyến đi sang Ấn độ nhiều năm về trước, khi ông còn là một cư sĩ.
“Lần đầu tiên tôi được nhìn những tấm ảnh của dãy Himalayas là khi còn ở học đường. Một cảnh tượng rộng lớn, bao la, hoang dã và rất quyến rũ. Tội tự nhủ rồi có một ngày mình sẽ đi đến nơi đó.
Sau khi học xong đại học, trước khi đi làm, tôi quyết định đi sang Ấn độ và đến thăm rặng Himalayas. Nhưng khi tôi đến Ấn độ thì lại đúng ngay vào mùa mưa monsoon trong năm, trời cứ mưa dầm dề mỗi ngày. Chúng tôi đi lên đến tận phía bắc ở Kathmandu, nhưng cũng chỉ thấy một chân trời phủ toàn mây mà không thể nào nhìn thấy được rặng Himalayas.
Một hôm trong lúc ở Kathmandu, có người báo cho tôi biết là có một chiếc xe chở thư đi lên miền bắc, đến biên giới của Tibet, và nếu tôi muốn họ có thể chở đến đó, chỉ tốn có vài đồng rupees. Và ngay sáng sớm hôm sau, tôi cùng với hai người bạn nữa, ngồi trên chiếc xe tải chở thư đi lên miền bắc.
Đi đến khoảng 1 giờ trưa, người tài xế dừng lại nghỉ tại một ngôi làng nhỏ. Trong khi chờ người tài xế ăn trưa, hai người bạn rủ tôi leo lên một ngọn đồi nhỏ gần đó. Mười lăm phút sau, khi chúng tôi leo lên đến đỉnh đồi, những đám mây mưa ở phía bắc bổng từ từ tan và hé mở ra. Lần đầu tiên trong đời mình, tôi được nhìn tận mắt rặng Himalaya thật hùng vĩ giữa một bầu không gian trong lành sau một cơn mưa. Cảnh tượng tuyệt vời ấy làm tôi nín thở.
Tôi muốn ghi lại hình ảnh ấy, nhưng sực nhớ là mình đã để chiếc máy ảnh lại trong xe. Tôi vội vã chạy ngược xuống, lấy chiếc máy ảnh của mình, và rồi cố phóng nhanh hết sức trở lên đồi. Khi tôi vừa lên lại đến đỉnh thì mây mưa đã kéo lại và khép kín chân trời. Tôi chỉ lên trễ có vài giây thôi. Và đó cũng là lần cuối cùng mà tôi có dịp được nhìn thấy rặng Himalaya.
Hai người bạn của tôi nãy giờ vẫn ngồi yên nhìn ngắm và thưởng thức một cảnh tượng hùng vĩ, quay sang hỏi tôi đã bỏ đi đâu. Họ kể lại những chi tiết thật kỳ diệu của một quang cảnh bao la, hùng tráng, đẹp phi thường. Tôi cảm thấy mình là một kẻ ngu khờ, đã đánh mất đi cơ hội ấy chỉ vì muốn bắt giữ nó lại.
Nhưng tôi cũng học được một điều quý giá này, là khi ta muốn bắt giữ lại một giây phút nào đó, bằng phim ảnh hay ghi chép lại trên giấy, nó sẽ vụt thoát đi, và ta sẽ đánh mất đi tất cả những gì là kỳ diệu. Cũng giống như rặng Himalaya hùng vĩ ấy, những giây phút kỳ diệu trong cuộc đời là để mình trải nghiệm, chứ không phải để ta bắt nhốt chúng lại vào trong một khuôn khổ nào đó. Mà ta cũng sẽ không thể nào quên được những giây phút ấy, thì mình cũng đâu cần phải bắt giữ chúng lại làm gì?”
Mây núi nào không bay cạnh núi
Tôi nghĩ, ngồi yên nhìn ngắm môt chân trời phủ kín mây, nó cũng đẹp và kỳ diệu như là chính rặng Himalaya hùng vĩ kia vậy, nếu như ta biết có mặt trọn vẹn. Khi ta không có ý muốn bắt giữ hay thay đổi một điều gì, cho dù đó là hạnh phúc hay bất an, thì thực tại nào cũng đẹp và kỳ diệu, phải không bạn? Vì phiền não đâu thể làm gì có mặt!
Khi đứa con gái tôi khoảng năm tuổi, có lần tôi chở nó đi chơi. Hai ba con dừng lại ở một quán bên đường. Bước ra ngoài tôi chợt bắt gặp một vầng trăng tròn to mới lên thật đẹp trên bầu trời cao. Sống trong thành phố, ít khi mình có dịp nhìn trăng sáng. Tôi bế nó lên ngồi trên đầu xe, và chỉ cho nó thấy vầng trăng to. Hai ba con tôi ngồi với nhau thật lâu, nhìn trăng. Lúc ấy tôi cũng không có phương tiện gì để bắt giữ hay ghi lại hình ảnh ấy, nhưng giây phút ấy tôi không bao giờ quên...
Vầng trăng sáng rồi cũng sẽ trở lại, nó có mất đi đâu, đâu cần ta phải cố gắng làm một điều gì. Chúng đến đi tự nhiên trong sự vận hành của vạn pháp. Như mây cao bao giờ cũng bay ngang đầu núi, như sóng sẽ đến đi thong dong ngoài biển xa, mùa xuân đến thì hoa vẫn nở… Chúng đâu cần gì đến sự can thiệp, thắc mắc hay tìm cầu nào của ta.
Tử sinh đừng hỏi, kẻo phí lời.
Thời tiết, nhân duyên vốn tại trời.
Mây núi nào không bay cạnh núi,
Sóng nào chẳng ở chốn xa khơi...
Nếu như ta biết giữ cho tâm mình rộng mở, và một chút kham nhẫn, tôi nghĩ ta có thể trải nghiệm và khám phá được những giây phút kỳ diệu của cuộc sống đang có mặt, thay vì cứ bận rộn kiếm tìm và chỉ mãi lo nắm giữ thêm thôi...
Nguyễn Duy Nhiên