Tôi nhớ câu chuyện về đức Phật trong thời gian Ngài còn đang
trên con đường
tìm đạo. Trước khi giác ngộ dưới cội bồ đề, Phật đã có thời gian
đi theo con
đường khổ
hạnh. Ngài nhịn
ăn, nhịn uống, không ngủ, thân ngài chỉ còn da bọc
xương mà thôi. Cho đến một hôm, quá đuối
sức, Phật tự nghĩ, "Nếu mà những
bậc tu sĩ khác có
thực tập khổ hạnh thì cũng chỉ
đến mức này thôi! Nhưng tại sao ta vẫn
không cảm thấy chút gì là giác
ngộ, hay được
giải thoát hết!Phải có một con đường nào khác nữa chứ!"
Lúc đó Phật
chợt nhớ lại ngày xưa khi còn
nhỏ là một thái tử, có một
lần được theo Vua
cha ra ngoài thành, đến một miền đồng quê. Trong khi Vua
cha đang quan sát người khác làm việc,
thái tử tìm đến dưới gốc một cây hồng
táo ngồi lặng yên. Bỗng nhiên, khi đó
tâm Ngài trở nên rất
tĩnh lặng. Thái tử cảm thấy bên trong mình tự
nhiên có một niềm hỷ lạc rất sâu sắc.
Niềm vui ấy không
hề xuất phát từ bất
cứ một nguyên nhân nào
ở bên ngoài. Nó có mặt ngay
bên trong, với một tâm hồn tĩnh
lặng. Nhưng
trên con đường
tìm kiếm, tu tập khổ
hạnh, Phật đã vô tình
đánh mất đi cái hạnh
phúc ban đầu đó. Một hạnh phúc rất đơn sơ, nhưng sâu sắc và
rất thực. Nó không đòi hỏi ta phải
nắm bắt hoặc né tránh
một điều gì trên cuộc
đời này.
Sau khi
Phật nhớ lại niềm an lạc ấy, bỗng dưng trong tâm Ngài
chợt có một nỗi sợ hãi phát
khởi lên. Ngài lại tiếp tục nhìn sâu hơn và
tự hỏi, "Tại sao ta
lại cảm thấy sợ sệt đối với niềm vui ấy, một
hạnh phúc không nương tựa vào một
cái gì
hết?"
Và Phật thấy được rằng, sở dĩ ta có
nỗi sợ ấy là vì
niềm an vui đó không
hề bắt nguồn từ một sự thỏa mãn ái dục hay một mong cầu nào của
mình! Những sự rèn luyện, thành đạt mà ta hằng cố
gắng đeo đuổi, chỉ là một ảo
tưởng.
Ta
không cần phải có một
cái gì,
đạt
được một
điều gì, trở thành một người nào, hoặc né tránh một
việc gì hết. Những cái đó có thể mang
đến cho ta một niềm
hạnh phúc tạm thời, nhưng không thể là chân
thật. Và
ý thức ấy bắt buộc ta phải quay nhìn lại chính mình
trong
giờ phút này, buông bỏ
hết những mong cầu, để thấy rõ những gì đang có
mặt trong thực tại!
Biết được rằng, chân hạnh phúc không hề tùy thuộc vào những gì ta có,
hay phải qua một
sự rèn luyện khó nhọc nào, mà chỉ cần
một thái độ buông bỏ với cái thấy trong sáng, đó
là một sự giải thoát rất lớn.
Mà bạn biết
không, cây hồng táo ngày xưa của
chúng ta vẫn còn đó,
chỉ cần mình biết quay trở về thôi…
– nguyễn duy nhiên