Mặc
Phương Tử
Chiều
nay, một chiều thật an bình, dưới bóng râm mát diệu của
những tàn cây xanh, lồng lộng tiếng chim như trĩu thanh âm xuống phòng khách bên
trong một ngôi đạo tràng. Bình trà đã rót nhiều lần, nhưng hương vị trà hãy còn
thấm đậm theo dòng thế sự hoài niệm cổ kim.
Chúng tôi, mấy huynh đệ và đạo hữu trong buổi gặp gỡ thường là không hẹn, bởi
giấc đi miên man thì biết đâu mà hẹn cuộc tương phùng. Bây giờ ngồi tính lại thời gian đã năm mươi năm (50) trôi
xa và rồi sẽ còn trôi xa hơn thế nữa, hôm nay ngày nầy năm xưa, Bồ Tát Quảng Đức
đã thắp lên ngọn lửa “vị pháp thiêu thân”, một trái tim đã ươm mầm cho hằng
triệu triệu trái tim, hồng lên cho muôn trùng cõi vô minh của một thời hoang vu
bạo tàn đế chế. Thế rồi, trái tim xưa vẫn tươi sắc hồng
bất diệt, mà dòng đời thì cứ nặng nề lê mình qua từng khúc quanh nắng quái chưa
tan. Vẫn biết rằng :
“Chỗ người ngồi một thiên thu tuyệt tác
Trong
vô hình sáng chói nét Từ Bi”
(Vũ Hoàng Chương.)
Có người hỏi: “Bây giờ trái
tim của Bồ Tát ở đâu, vì sau …?” Ở đâu và vì sau, lại dâng lên một nỗi
mang mang trôi xa và trôi theo năm mươi năm của ngày ấy…
Thế
rồi, câu chuyện được chuyển sang một cung bậc khác, một ý thức sống trong cuộc
đời. Một đạo hữu kể rằng: “ Có
vị sư nhờ tìm cho một ít loài sen trắng để trồng, để điểm vào không gian của
chùa với sắc màu tinh trắng của sen, vẫn biết rằng loại sen nầy khó trồng hơn
loại sen hồng.
Thời gian nghĩ quanh đây đó, chợt nhớ và vội tìm đến nơi ấy, thì ra khung cảnh
hồ xưa, nay chỉ là một trũng nhỏ còn đọng lại một ít nước, trông thấy lúc nhúc
mớ cá lon con còn xót lại trong hồ, phần diện tích hồ đã san lấp gần đầy. Nỗi buồn giây phút khi biết ra nay sen không
còn, lại tiếp nỗi lòng trắc ẩn khi phát hiện sự sống mong manh của một số cá con
còn lại nơi trũng nước nhỏ kia. Không câu nệ bùn dơ,
từng cái thau nhỏ đổ dần vào cái sô to rồi nhọc nhằn đem ra thả xuống dòng sông
lớn cho cá tiếp tục sự sống mới, chắc chắn chúng được tự do thoải mái hơn nơi
bến rộng sông dài. Ơn ấy, công ấy, cá biết đâu mà đền mà trả,
chỉ mong rằng cá lo sống tốt cho đời của cá mà thôi. Chuyện kể là như
thế !
Vấn đề là đi tìm sen trắng đem về trồng trong ao vườn chùa. Vâng !
vì rằng sen có nhiều đặc tính thanh cao, sự thanh cao
ấy mà chư Phật và chư Thánh chúng thường ca ngợi tự ngàn xưa cho đến cả ngàn
sau, cái đạo lý vô nhiễm vẫn trang nghiêm giữa cuộc đời tạp nhiễm. Trước đây,
đức Phật đã cho chúng ta thấy rằng:
“ Như giữa đống rác nhớp
Quăng bỏ trên đường lớn
Chổ ấy hoa sen nở
Thơm sạch, đẹp ý người” PC.58.
Trồng
sen là chọn lấy, khắc họa một biểu tượng cho cái sống thanh cao của tâm hồn, cái
đẹp, cái thẩm mỹ, sự trong sáng vượt thoát không phải từ đầu non đỉnh núi, mà
phải từ cõi lạc thú phàm tâm. Chính vì vậy, Đức Phật xác chứng qua lời dạy
tiếp :
“ Cũng vậy, giữa quần sanh
Uế nhiễm, mù, phàm tục
Đệ tử bậc Chánh Giác
Sáng ngời với tuệ trí.” PC.59.
Ngoài
sự ca ngợi của chư Phật, chư Thánh đệ tử và các bậc
Thiền Tổ.v.v… Còn có sự ca ngợi trong kho tàng Ca dao, Dân ca Việt Nam đã được
truyền tụng qua bao đời của Ông, Cha và rồi cũng sẽ truyền đi bất tận cho đến
mai sau. Bởi :
“ Trong
đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng lại
chen nhụy vàng
Nhụy vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”
( Ca Dao VN).
Thanh
cao quá ! như một câu kinh huyền nhiệm, như một tâm hồn không vết xước
trầm luân. Nhưng có xa rời đâu cái “Thực-hữu” ở đây và bây giờ !
Chuyện của cái ao (đời) dù nay có bị lấp cạn đi, và cho dù nay nơi ấy đã không
còn sen nữa, không thỏa mãn những ước mong tìm sen về trồng. Thế
nhưng, điều gì lại giúp cho chúng ta có một cung nhịp mới, một cơ hội mới cho
việc đi tìm một hướng đi trong muôn vàn hướng đi, một sự ẩn trú bình
an trong muôn vàn ẩn trú. Đó là, chợt thấy sự sống mong manh của một ít cá còn lại nơi trũng
nước cạn.
Điều ấy, nếu không phải “thực” là gì ? Thay vì ta phải thênh thang đi tìm một
“chơn lý, lý tưởng” ảo hư mơ hồ vô vọng.
Nếu
như ta cố son phấn cho việc làm, thì việc làm sẽ chỉ là son phấn, Đạo lý cuộc
sống đâu nhất thiết phải cần đến chất liệu son phấn! Và trái
lại, son phấn cũng không cần phải vẽ lên sắc màu đạo lý của bậc Thánh Hiền.
Đến
đây, chúng ta còn nhớ đến một sự việc khác nữa, qua một câu chuyện sống đẹp được
kể rằng: “… Có một cậu bé, một hôm dọc theo bờ biển, cậu nhặt từng con sao biển trên tay rồi lần
lượt quăng từng con ra biển xa, cứ như thế, mỗi khi cậu có dịp ra bờ biển.
Một lần nọ, có người trông thấy cậu làm như vậy và bảo với cậu rằng; trông cậu
làm một việc không ích lợi gì cả, vì sau đó sóng biển cũng sẽ đưa chúng trở lên
bãi cát khô. Thế nhưng, cậu bé kia
trả lời rằng; ít ra cậu cũng giúp cho chúng có thêm một ít thời gian sống dưới
biển…”
Như
vậy, tất cả việc làm là cốt để phát sinh sự sống sao cho được tươi mát lành mạnh
là cần, sự sống được nuôi dưỡng tốt bởi những chất liệu có ý thức, có thiết thực
đạo lý, có nhân tính.v.v… Chính điều đó, ở đây và bây giờ là sự tồn tại thanh
cao, sự hướng thượng trong sáng, sự an bình mầu nhiệm
một cách nghiễm nhiên hơn bao giờ hết.
Vì
vậy, một chiều bình an, không phải là một chiều chỉ cho khái niệm, không phải là
cầu an lẫn tránh, không phải là một mơ hồ ý tưởng xa xôi, càng không phải là sự
mệt mõi, chán chường trong bùn dục của thói đời. Nếu như những
ý niệm hành động trên, thì khác gì một tâm hồn hoang mạc, cọc còi tư duy, mục
nát với thời gian.
Trái
lại, có một chiều thật sự tìm và trồng sen và thật sự có giúp cho bao nhiêu con
cá nơi trũng nước cạn kia được tự do thong dong ngược
xuôi nơi bến rộng sông dài. Điều ấy có khác gì đã và đang tưng bừng bởi những
sắc hương hoa và lá của sen. Đi và tìm bao “kỳ hoa dị thảo”, thế nhưng trên vạn
nẻo đời, ở đâu lại không có (hoa thơm cỏ lạ) vẫn nở muôn trùng trong ta và trong
cả cuộc đời.
Long Xuyên, 11.06.2013