Một điều kiện tối cần, quan trọng nhất cho việc phát khởi tâm từ là nhìn thấy được cái hay, cái đẹp nơi người khác. Vì vậy, ta cần phải tìm thấy những cái hay đẹp trong những người mà ta cho là khó khăn nhất. Cho dù một người có khó thương đến đâu đi nữa, người ấy cũng vẫn có ít nhất là một cái gì hay đẹp, nếu ta chịu chú ý.

Lần đầu tiên, khi tôi được dạy phải đi tìm một điểm gì tốt nơi người mà tôi thấy khó thương nhất, tôi chống đối. Tôi nghĩ: “Đó là chuyện mà những kẻ giả tạo, nịnh bợ làm - họ làm bộ đi tìm cái hay của người khác để khen. Tôi không muốn làm như vậy.” Nhưng khi tôi bắt đầu thực tập, tôi khám phá là điều đó có một công năng và hiệu quả rất lớn. Nhưng thật ra, khi ta tìm cái hay đẹp của người khác, đâu có nghĩa là ta che giấu đi những cái không tốt của họ? Điều đó chỉ giúp ta tiếp xúc với người ấy, và không bị kẹt trong những thành kiến, ác cảm của mình mà thôi.

Có một người làm việc tại trung tâm của chúng tôi, anh ta có vấn đề với hầu như tất cả mọi người. Anh ta rất khoe khoang và chua cay. Có một người khác cũng làm việc chung, và chị ta bị một chứng bệnh nan y đang đến thời kỳ khá nặng. Chị ta phải cố gắng ghê gớm mới có thể thích hợp với hoàn cảnh, việc làm và sự sống chung quanh. Một ngày kia, tôi có dịp được chứng kiến sự trao đổi giữa hai người với nhau. Anh bạn khó tính đã đối xử với chị bạn mang bệnh của tôi bằng một tình thương, tính khôi hài và rất tử tế. Từ đó, mỗi lần nghĩ đến anh, tôi cố gắng nhớ lại lần ấy. Tôi để ý và nhận thấy rằng, cảm nghĩ tốt của tôi về anh không hề che đậy vấn đề tôi có với thái độ khinh người của anh. Thay vì vậy, nó giúp tôi cảm thấy thoải mái và ấm áp, nhờ vậy tôi có thể dễ dàng cởi mở với anh hơn.

Có thể có những người mà ta không thể nghĩ được điều gì tốt về họ. Trong trường hợp đó, bạn hãy nhớ đến sự mong muốn hạnh phúc của người ấy, cũng giống hệt như ta. Trên đời này, ai cũng muốn có hạnh phúc, chỉ có điều là ít ai biết cách mà thôi. Chỉ vì vô minh nên chúng ta hành xử thiếu khôn ngoan, để rồi gây nên khổ đau cho mình và người khác.

Nguyễn Duy Nhiên dịch