• Hạnh Chi

Nơi đất tạm dung, người Việt chúng ta từng làm quen với những dấu mốc thời gian mang những tên gọi đẹp đẽ như: Ngày của Mẹ (Mother’s Day), Ngày của Cha (Father’s Day), Ngày tưởng niệm (Memorial Day), Ngày tạ ơn (Thanksgiving Day), Ngày tình yêu (Valentine Day) v.v…

Mỗi thời điểm, mà nội dung đã mang trọn vẹn ý nghĩa ngay từ danh xưng, mọi người đều biểu tỏ tấm lòng tới đối tượng qua lễ vật, quà cáp hoặc có khi chỉ là cuộc viếng thăm đơn sơ nhưng chí tình, chí thiết.

Riêng tháng hai của mỗi năm, dấu mốc thời gian được quan tâm nhất là Ngày Tình Yêu (Valentine Day). Trong ngày này, nơi bận rộn nhất có lẽ là các tiệm bán hoa vì quà tặng này tương đối thích hợp với khả năng của đại chúng. Dù cả lọ hoa rực rỡ hay một đóa hồng thắm tươi cũng có thể thay ta nói lên những lời đẹp đẽ nhất, biểu lộ những cảm tình thầm kín nhất.

Đáng lẽ trong ngày này, hai chữ “Tình Yêu” phải được viết hoa vì ai cũng có rất nhiều tình yêu. Chúng ta yêu cha, yêu mẹ, yêu thầy, yêu bạn, yêu hàng xóm láng giềng, yêu những người quên mình vì tha nhân v.v… Ấy thế mà, nói đến Ngày Tình Yêu, nhân gian lại thường thu hẹp trí tưởng trong tình yêu lứa đôi, tình yêu nam nữ.        

Cũng chẳng đáng trách, vì từ thời xa xưa, vào năm 269 trước Thiên Chúa giáng sinh, có một mối tuyệt tình vẫn còn âm vang đến ngày nay. Đó là tình tuyệt vọng của một tử tù trai trẻ với con gái của người cai ngục. Người tử tù trẻ tuổi này tên là Valentine. Chàng khờ dại, ngu ngốc phạm trọng tội ngoài xã hội nhưng trong thời gian bị giam cầm, chờ ngày đền tội thì chàng đã có thời gian để suy ngẫm về điều thiện, điều ác, biết sám hối những sai lầm đã phạm. Chính nhờ cái tâm nhu hòa vừa chuyển hóa này mà chàng tiếp nhận được nét đẹp nhân ái từ đôi mắt của cô con gái cai ngục đã nhìn chàng mỗi khi cô vào thăm cha trong giờ cha làm việc. Rồi sự tưởng tượng của chàng bay bổng: “Có thực sự cô phải vào đây thăm cha không? Hay cô vào vì thương hại chàng? Ranh giới từ thương hại đến yêu thương bao xa? Cô có thấy được tình yêu của chàng gửi tới cô qua ánh mắt chàng không? ….” Mối tình tuyệt vọng nhưng cuồng nhiệt đó được chàng tuổi trẻ Valentine giãi bầy trên nhiều trang nhật ký và đặc biệt là chàng tự vẽ một tấm thiệp để viết thư tình lên đó, với hàng chữ nắn nót “From Your Valentine”, tưởng như hai người đã thương nhau, đã là của nhau rồi.

Người ta tìm thấy tấm thiệp này trong túi áo, sau khi chàng bị hành hình!

Ngoài việc gây tội phải đền tội, thì tình yêu thầm lặng nhưng nồng nhiệt của người tử tù đã gây chấn động trong giới trẻ thời đó. Không biết đích xác bao lâu sau thì ai có sáng kiến  tặng quà cho người mình yêu vào ngày tưởng nhớ Valentine bị hành hình, nhưng tên của người tử tù đã nhanh chóng trở thành biểu tượng của Tình Yêu, càng ngày càng mạnh mẽ và duy trì cho đến ngày nay. Không chỉ thế, hàng chữ “From Your Valentine” còn xuất hiện trên nhiều mẫu thiệp dành cho Ngày Tình Yêu như một chủ-hữu-từ chứ không phải là danh-từ-riêng nữa.

Mới đây, trên các nhật báo online, có đăng một tin ngắn thật dễ thương. Đó là chuyện xảy ra vào sáng sớm ngày đầu năm dương lịch 2009 tại thành phố Hanover, nước Đức. Ba em nhỏ, em trai 6 tuổi, hai em gái, 7 và 5 tuổi, quanh quẩn ở một nhà ga, đã được cảnh sát tại đó chú ý vì không thấy người lớn đi cùng các em. Khi được hỏi các em làm gì mà đến nhà ga sớm thế? Và cha mẹ các em đâu? thì các em hồn nhiên và thành thật thố lộ rằng, em trai Mika 6 tuổi thương em gái Anna Lena 7 tuổi, đã cùng quyết định dắt nhau đến xứ Phi Châu ấm áp để thành hôn. Anna Lena còn chu đáo rủ em gái 5 tuổi đi theo để làm nhân chứng cho lễ cưới. Cảnh sát hỏi tại sao phải sang tận Phi Châu làm lễ cưới thì Mika hãnh diện bảo rằng đó là sáng kiến của em sau khi em kể cho hai cô bé nghe về chuyến nghỉ hè vừa qua của gia đình em thì cả 3 em đều đồng ý rằng xứ Phi Châu rất thơ mộng và lý tưởng đề tổ chức lễ cưới. Hai gia đình của các em là bạn thân thiết lâu năm, hiện đang tụ họp ở một nơi để đón giao thừa đêm qua và mọi người còn đang ngủ say khi các em lén mở cửa, hướng về nhà ga của thành phố với dự tính trọng đại cho đời mình.

Đây quả là một kinh nghiệm quá mới mẻ với các nhân viên cảnh sát vì không thể buộc tội Mika bắt cóc hay rủ rê “vị thành niên” Anna Lena, cũng không thuyết phục được các em quay về vì “Chúng tôi thương nhau lắm! chúng tôi muốn làm lễ cưới và thành vợ chồng ở Phi Châu. Em gái của Anna Lena sẽ làm chứng mà!”

Tuyệt vời thay, cái sơ-tâm mới đơn giản và thần tiên nhường bao!

Cuối cùng, cảnh sát trưởng phải đích thân gặp các em, từ từ hỏi han, thân mật, chẳng hạn như “xứ Phi Châu nóng lắm, các em mang những gì trong túi xách đây?” Thôi thì đủ cả, kiếng mát, nón vải, quần áo tắm. Chàng Mika còn cẩn thận lấy theo một bông hồng bằng ny-lông trên lọ hoa ở trong bếp để nếu Phi Châu không có hoa thì cô dâu Anna Lena cũng có đóa hoa này cầm trên tay khi trao đổi lời thề nguyện.

Phải vất vả lắm vị cảnh sát trưởng mới có thể giải thích cho cặp uyên ương này biết rằng các em không thể đến Phi Châu nếu các em không có tiền, không có vé máy bay.

Cũng vất vả không kém cho các nhân viên cảnh sát khi thuyết phục để các em chịu dẫn họ cùng về nhà “Xin tiền cha mẹ rồi đi mua vé bay cũng chưa muộn. Xứ Phi Châu ấm áp vẫn ở đó chờ các em mà!”

Ôi, có mộng ban đầu nào tinh khiết, đẹp đẽ và thơ ngây như mối tình đầu này không?

Mai kia mốt nọ, khi trưởng thành, dù còn gần nhau hay đã xa, dù mỗi người có, hay không có hạnh phúc riêng, nhưng kỷ niệm thần thoại về giấc mộng đầu này chắc chắn vẫn là những gì vô giá mà kiếp nhân sinh có đau thương tới đâu cũng không bôi xóa được.

Nếu biết địa chỉ các em, thế nào cũng có người  gửi tới những tấm thiệp Valentine đặc biệt nhất vì tất cả những người đang yêu nhau trên thế gian này, ai chẳng muốn có một tình yêu thơ mộng đến thế!  

Sơ-tâm sẽ chính là chân-tâm.

Chỉ khác, chân-tâm nhận diện cảnh mà không dính cảnh.

Ba mươi năm trước, thấy núi là núi, sông là sông.

Gặp được thiện trí thức chỉ dạy, là các pháp không có tự thể cố định, chỉ do duyên hợp mà thành, nên thấy núi không là núi, sông không là sông.

Ba mươi năm sau, từng quán chiếu không ngừng, tâm đã lặng lẽ  như như, cái thấy đã thuần thục, chỉ là sự nhận biết tĩnh lặng, trong sáng, không phân biệt, không dính mắc, thì lại thấy núi là núi, sông là sông.”

Mất ba mươi năm để thấy lại cái thấy cái ban đầu như thiền-sư Duy Tính đời nhà Tống, có phải là uổng phí thời gian chăng?

Không đâu! chớ nghe vậy mà tưởng vậy.

Sơ-tâm tuy trong sáng nhưng còn là tâm phàm phu, thấy cái gì cũng thật. Núi cũng thật, sông cũng thật. Khi có trí tuệ để quán sát mới biết bản chất vạn hữu chỉ là duyên hợp, núi đứng đó mà không phải núi, sông chảy đó mà không phải sông; từ đó, mới trở về cái thấy của sơ tâm, tuy đối tượng cũng vậy, nhưng nay khác là thấy, mà không dính mắc.   

Cái thấy này là quá trình học hỏi, quán chiếu để từ sơ-tâm tới chân- tâm. Nguyên lý này cũng đưa đến sự thực chứng, vọng chính là chân, cũng như sóng chính là nước.

Thương thay, trên thực tế, kiếp nhân sinh thường dễ dàng đánh mất những giấc mộng đầu đẹp đẽ cùa sơ-tâm trong giòng cuồng lưu tam độc, như tinh thần hai câu kết trong bài kệ Tứ Sơn của vua Trần Thái Tôn:

“Vĩnh vi lãng đãng phong trần khách

Nhật viễn gia hương vạn lý trình”

mà thầy Thanh Từ dịch rất hay:

“Lang thang làm khách phong trần

Quê nhà ngày một muôn lần dặm xa”.    

Chữ “Quê nhà” đây là chỉ cho sơ-tâm, Phật-tánh. Cái tâm-vọng dắt ta lang thang mỗi ngày mỗi xa chân-tâm; chỉ khi nào nhận ra lẽ vô thường mới buông bỏ những dính mắc để vọng thành chân.

Tình yêu bao la mà Đức Thế Tôn ban cho chúng sanh là lời xác quyết  sơ-tâm chính là Phật-tánh sẵn có trong tự thể mỗi loài. Sơ-tâm sẽ được tưới tẩm, nuôi dưỡng bằng trí-tuệ, để tỏa sáng hào quang của Phật-tánh, rồi tùy căn cơ trí tuệ cạn hay sâu của mỗi loài mà Phật-tánh hiển lộ.

Tin tưởng điều đó, chúng ta sẽ duy trì và vun bồi được biết bao nhiêu tình yêu; không phải chỉ với một đối tượng, cũng không phải chỉ giữa người với người mà do năng lượng Phật-tánh tỏa sáng, tình yêu này sẽ thăng hoa trong mọi ngày, tới mọi loài.

Nếu ai hỏi:

- Vì sao mà tin tưởng có tình yêu rộng lớn như thế?

Hãy nhẹ nhàng trả lời:

- Vì chúng sanh là Phật sẽ thành.

Hạnh Chi

(Độc-Cư-Am, Mùa Valentine 2009)