BÓNG MÁT TỔ ĐÌNH

Doãn Lê

Thuở nhỏ tôi được cha mẹ cho phép đi sinh hoạt vào các chiều chủ Nhật cùng Gia đình Phật tử Hội An ở chùa Tỉnh hội (bây giờ là chùa Pháp Bảo). Tôi được nhận vào Đoàn Đồng Niên, đội Sen Hồng, sau này đổi thành Đoàn Nam Oanh Vũ, do anh Thái Thiệt Cường làm đoàn trưởng. Cứ mỗi tháng một lần chúng tôi được các anh chị trưởng dẫn ra các ngôi chùa cổ ở ngoại ô thành phố để sinh hoạt. Mỗi lần như thế, chúng tôi ngồi vòng tròn dưới những tán cây già tỏa đầy bóng mát chăm chú  nghe các thầy giảng pháp. Ngày ấy Tổ đình Chúc Thánh đối với chúng tôi sao thâm u và huyền bí thế! Ngôi Tổ đình như một vị sư già mật hạnh, nhưng đầy từ ái, im lặng ngồi nhìn chúng tôi sinh hoạt, chạy nhảy, nô đùa. Tôi chợt nhớ đến hai câu thơ của Nguyễn Bính:

                                        “Quê tôi có gió bốn mùa

                          Có trăng giữa tháng, có chùa quanh năm...”

Sao nhà thơ lại tài hoa và tinh tế đến thế! “có chùa quanh năm”.. Cái thật, nó cứ sờ sờ ra đấy mà mấy ai đã thấy được, mà thấy được đã chắc gì nói ra được. Với tôi, không ai nói về chùa hay như Nguyễn Bính, lời thơ chân chất đến độ thật thà như nếp chùa quê, như lời ca dao thơm mùa lúa mới. Tôi có chùa quanh năm, bóng của các Tổ đình cứ mãi tỏa mát  suốt cả tuổi thơ tôi, cho đến sau này khi tôi đã lớn khôn, bóng mát ấy cứ trải dài  trên suốt chăïng đời gió loạn mà tôi đã đi qua.

Hơn bốn mươi năm sau tôi có dịp về thăm lại các Tổ đình Vạn Đức, Phước Lâm, Chúc Thánh...Tóc đã nhuốm màu sương bạc. Chiều đổ nghiêng vàng lên các tháp cổ. Vẫn thế. Những tán  cây già tỏa bóng mát trên nền sân  đất nhập nhòa. Những kỷ niệm xa xưa dường như còn lẫn khuất trên từng viên sỏi nhỏ, từng bụi lá ven chùa, trong những ngách tường vôi, và trên những nải chuối vàng hườm treo lủng lẳng dưới nhà ăn.

- Để thầy cho con xem cái này!

Tôi giật mình trở lại với hiện tại. Tôi đang ngồi giữa sân Tổ đình với thầy Hạnh Hoa. Thầy đưa tôi xem một tập ảnh đã chụp hơn bốn mươi năm trước. Ảnh toàn đen trắêng. Có cái đã nổ, có cái đã ố vàng. Chợt tôi nghe hồn mình như lay động mạnh. Tôi đây rồi. Tôi, cái thằng bé Oanh Vũ Nam ngày xưa, mặc đồng phục, quần ngắn dây treo, đầu đội nón bê-rê, đang đứng thành vòng tròn bên những đứa bạn cũ, lắng tai nghe thầy Thích Như Huệ giảng pháp. Tôi nhận ra tôi. Tôi nhận ra những khuôn mặt cũ, thằng Hoa, thằng Ky, thằng Châu, thằng Tự, thằng Hựu, thằng Sô... những thằng thường lén xuống nhà bếp bẻ trộm chuối với tôi, có đứa dám mò lên cả chánh điện  lạy Phật... xin cam, quýt... Cứ ngỡ buổi trưa thì không ai biết. Nhưng “thiên bất dung gian” bị các thầy hương đăng bắt được, rồi bị quỳ hương sám hối. Sám hối xong, được các thầy gọi lại phân phát cho mỗi đứa vài trái, dặn dò lần sau  không được làm “đạo chích” nữa. Phía sau tôi là các khuôn mặt của các anh chị ngành thiếu, có người tôi nhớ, có người tôi quên. Tệ thật! Tôi giận cho trí nhớ của mình. Ừ, tôi thật vô lí. Bốn mươi năm rồi còn gì, làm sao mà nhớ nổi. Các tế bào thần kinh cũng phải theo luật vô thường sanh tử chứ ! Tôi bồi hồi. Ai còn, ai mất, ai vẫn ở đây, ai làm kẻ tha hương, xa xứ... Thầy rút tấm ảnh ra khỏi tập album, đặt vào tay tôi như một món quà hội ngộ. Cám ơn thầy đã nâng niu, giữ gìn những hình bóng cũ, cám ơn huynh trưởng nào ngày ấy đã bấm máy để lưu lại cho tôi những kỉ niệm thơm đẫm trầm hương...

Đêm ấy tôi thao thức không ngủ được, nhìn tấm ảnh, lòng cứ bồi hồi. Rồi như có gì thôi thúc bên trong, như chất dung nham đỏ rực đang cuồn cuộn chảy, tôi cầm bút ghi vội những cảm xúc tuôn tràn trên mặt giấy:

ĐÓA TÌNH LAM

Ngày xưa tôi lên chín

Theo anh chị đi chùa

Vòng tròn vui trong nắng

Lời thầy theo hương đưa

Chen vai cùng nghe pháp

Hồn nở đóa tình lam

Từ tuổi thơ trong trắng

Hạt đạo đã vươn mầm

Bao nhiêu năm nhìn lại

Vẫn thấy mình ngày xưa

Bạn bè chừ xa vắng

Đâu  chiều vàng lưa thưa !

Tổ đình xanh bóng mát

Tỏa bao la cội tình

Dòng đời trôi vội quá

Những bóng mờ lung linh.

Bốn mươi năm trôi qua như một vết bụi mờ, nhưng đủ thời gian để cho một con người ôm đầy thương tích đã thành sẹo trong hồn vì những va đập với đời như tôi có thể chứng nghiệm được bài pháp đầu tiên của Đức Phật thuyết giảng tại Vườn Nai, và được các vị thầy của tôi dạy lại dưới những tán lá mát của Tổ đình từ những ngày tôi còn là một đoàn viên Oanh Vũ.

Tôi đưa mắt nhìn quanh. Tổ đình ngày nay trông bề thế hơn, không còn cái vẻ tịch mặc, huyền bí của một vị sư già mật hạnh năm xưa, mà như sự trỗi dậy của một sức sống trẻ, tràn trề dòng pháp lưu nhập thế, nhưng bóng mát của Tổ đình vẫn của ngày nào, tỏa đầy sân rộng, xoa dịu từng tế bào đã chai sạm trong tôi. Tôi nghe như những hồng cầu  lại bắt đầu sanh trưởng trong tâm hồn bạch tạng của tôi. Tôi đã trở về chăng trong cái uyên nguyên của dòng Thánh, trong cái “vô tâm” của thời thơ ấu đó? Tôi không biết nữa, nhưng có một điều tôi cảm nhận rất rõ - dưới bóng mát của Tổ đình, tôi đã tìm lại được nguồn an lạc mà dường như đã biến mất trong tôi hơn bốn mươi năm qua giữa dập vùi, bể dâu  của cuộc sống.